Những điều cần biết về xét nghiệm tiểu đường thai kỳ cho mẹ bầu

Tiểu đường thai kỳ có thể gây nguy hiểm cho mẹ bầu lẫn thai nhi. Vì thế, mẹ bầu cùng gia đình cần thận trọng, nhanh chóng xác định các dấu hiệu và nên thực hiện xét nghiệm tiểu đường thai kỳ để chủ động bảo vệ bản thân cũng như bé yêu.

1. Tại sao cần xét nghiệm tiểu đường thai kỳ?

Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ còn được gọi là xét nghiệm glucose khi mang thai là một trong những xét nghiệm vô cùng quan trọng với mẹ bầu. Xét nghiệm này được thực hiện trong khoảng tuần thứ 24 đến 28 của thai kỳ, với mục đích phát hiện nguy cơ tăng đường huyết ở thai phụ. Thông qua xét nghiệm tiểu đường thai kỳ, mẹ bầu cùng gia đình có thể ngăn chặn những nguy cơ gặp biến chứng tiểu đường thai kỳ đối với mẹ.

Trong đó phải kể đến tăng huyết áp, tiền sản giật nếu không điều trị tiểu đường thai kỳ kịp thời. Hoặc nghiêm trọng thì thai phụ có thể gặp tình huống thai chết lưu, hoặc phải mổ lấy thai thay vì sinh thường, dễ gặp những biến chứng xấu, đe dọa tới sức khỏe của mẹ và em bé.

Chưa kể, nếu không xét nghiệm tiểu đường thai kỳ, thì rất khó phát hiện tình trạng bệnh của thai phụ, dẫn đến sau khi sinh nở, có thể mắc bệnh đái tháo đường type II. Lúc này người mẹ có thể gặp những biến chứng cực kỳ nguy hiểm.

Không những vậy, bỏ qua xét nghiệm tiểu đường thai kỳ còn có thể gây nên những biến chứng với thai nhi. Bé có nguy cơ sinh non, làm sức khỏe bị ảnh hưởng và kém hơn nhiều so với các bé sinh đủ tháng.

Trong quá trình phát triển của bé cũng bị ảnh hưởng, như bị suy hô hấp cấp hoặc hạ đường huyết ngắn sau sinh. Sau đó có thể gây ra hiện tượng trẻ co giật, ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của bé. Một số bé bị béo phì và còn gặp nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type II.

2. Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ ở tuần bao nhiêu

Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ hết sức cần thiết với thai phụ và thai nhi, với mục đích đảm bảo an toàn cho mẹ và bé trong thời kỳ mang thai. Thông thường, thời điểm thích hợp để thực hiện xét nghiệm chẩn đoán tiểu đường thai kỳ lần đầu ở trong khoảng tuần thứ 24 đến 28 của thai kỳ. Ngoài ra, để sớm phát hiện và xử lý kịp thời các dấu hiệu bất thường, mẹ bầu cần chú ý các mốc thời gian quan trọng dưới đây khi thực hiện xét nghiệm tiểu đường thai kỳ: (Tham khảo)

Đối với thai phụ có nguy cơ cao (thừa cân, béo phì, trên 35 tuổi, có người thân mắc tiểu đường, từng có rối loạn dung nạp glucose,…), việc xét nghiệm tiểu đường thai kỳ nên được tiến hành ngay trong lần khám thai đầu tiên, tức là trong 3 tháng đầu thai kỳ.

Đối với những thai phụ không thuộc nhóm nguy cơ cao, thời điểm phù hợp để làm xét nghiệm tiểu đường thai kỳ là từ tuần 24 đến tuần 28 của thai kỳ.

Trường hợp thai phụ thuộc nhóm nguy cơ cao nhưng kết quả xét nghiệm trong 3 tháng đầu bình thường, thì vẫn cần lặp lại xét nghiệm ở tuần 24 – 28 để đảm bảo an toàn.

Sau khi sinh từ 4 đến 12 tuần, những người từng được chẩn đoán mắc tiểu đường thai kỳ nên thực hiện xét nghiệm đánh giá tiểu đường thật sự theo tiêu chuẩn dành cho người lớn không mang thai.

Phụ nữ có tiền sử tiểu đường thai kỳ cần duy trì xét nghiệm định kỳ mỗi 1–3 năm để tầm soát sớm nguy cơ mắc tiểu đường hoặc tiền đái tháo đường.

Nếu kết quả sau này cho thấy người phụ nữ mắc tiền đái tháo đường, việc thay đổi lối sống tích cực là cần thiết để ngăn ngừa nguy cơ tiến triển thành đái tháo đường tuýp 2.

3. Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ ở đâu?

Mẹ bầu có thể thực hiện xét nghiệm tiểu đường thai kỳ tại nhiều cơ sở y tế khác nhau, từ bệnh viện lớn đến các phòng khám tư nhân uy tín. Việc lựa chọn địa điểm xét nghiệm phù hợp sẽ giúp mẹ bầu yên tâm theo dõi sức khỏe trong suốt thai kỳ.

Một trong những lựa chọn hàng đầu là các bệnh viện chuyên về sản phụ khoa như Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Hùng Vương, Bệnh viện Phụ sản Mêkông,… Đây là những cơ sở y tế có đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, quy trình xét nghiệm bài bản và đầy đủ trang thiết bị.

Ngoài ra, mẹ bầu cũng có thể đến các bệnh viện đa khoa lớn có khoa sản, phụ khoa để xét nghiệm tiểu đường thai kỳ. Một số địa chỉ uy tín như Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM,… Các bệnh viện này đều có hệ thống xét nghiệm hiện đại và đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm.

Nếu muốn khám ngoài giờ hoặc chọn dịch vụ nhanh chóng, mẹ bầu có thể đến phòng khám sản phụ khoa tư nhân được cấp phép và có uy tín. Một số phòng khám cũng cung cấp dịch vụ xét nghiệm tiểu đường thai kỳ theo yêu cầu, giúp tiết kiệm thời gian và thuận tiện hơn trong quá trình theo dõi thai.

Ngoài ra, hiện nay nhiều trung tâm xét nghiệm độc lập như Medlatec, Diag, Labgroup, Vietlife,… cũng hỗ trợ xét nghiệm tiểu đường thai kỳ và có dịch vụ lấy mẫu tại nhà. Điều này rất phù hợp với mẹ bầu có lịch trình bận rộn hoặc khó khăn trong việc di chuyển.

Khi lựa chọn nơi xét nghiệm, mẹ bầu nên ưu tiên các cơ sở có uy tín, đầy đủ trang thiết bị và đội ngũ y bác sĩ chuyên khoa. Đồng thời, cần hỏi kỹ về quy trình xét nghiệm, chuẩn bị gì trước khi xét nghiệm (ví dụ: nhịn ăn, uống glucose…), và nên mang theo sổ khám thai để bác sĩ tiện theo dõi toàn diện sức khỏe của mẹ và bé.

4. Chi phí xét nghiệm tiểu đường thai kỳ

Chi phí xét nghiệm tiểu đường thai kỳ hiện nay dao động khoảng 200.000 – 500.000 đồng/lần, tùy vào cơ sở y tế và loại xét nghiệm cụ thể. Một số yếu tố ảnh hưởng đến mức giá xét nghiệm tiểu đường thai kỳ như:

• Loại xét nghiệm: Thông thường mẹ bầu sẽ được làm xét nghiệm dung nạp glucose (uống 75g đường và lấy máu 3 lần), nên chi phí có thể cao hơn xét nghiệm đường huyết thông thường.
• Cơ sở y tế: Bệnh viện công thường có mức giá thấp hơn so với phòng khám tư hoặc bệnh viện quốc tế.
• Dịch vụ kèm theo: Một số nơi cung cấp dịch vụ trọn gói (khám thai, tư vấn, siêu âm, xét nghiệm), nên giá có thể thay đổi.

Ví dụ:

Tại bệnh viện công như Phụ sản Hà Nội, Từ Dũ, chi phí khoảng 250.000 – 350.000 đồng.

Tại phòng khám tư hoặc trung tâm xét nghiệm như Medlatec, Diag, giá dao động khoảng 300.000 – 450.000 đồng.

Lưu ý: Mức giá chỉ mang tính tham khảo, có thể thay đổi theo từng thời điểm và chính sách của từng cơ sở. Mẹ bầu nên liên hệ trước để được báo giá cụ thể và đặt lịch xét nghiệm nếu cần.

5. Quy trình và cách đọc kết quả xét nghiệm tiểu đường thai kỳ

Có hai phương pháp xét nghiệm tiểu đường thai kỳ phổ biến hiện nay như sau:

5.1 Phương pháp một bước (One-step strategy):

Thai phụ sẽ được làm nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống (75g OGTT) vào tuần thai thứ 24–28, nếu trước đó chưa được chẩn đoán đái tháo đường.

Quy trình: Mẹ bầu nhịn đói ít nhất 8 giờ, sau đó uống 75g glucose, và được lấy máu đo đường huyết 3 lần: lúc đói, sau 1 giờ và sau 2 giờ uống đường.

Tiêu chuẩn chẩn đoán tiểu đường thai kỳ nếu một trong ba chỉ số bằng hoặc vượt ngưỡng:

Lúc đói: ≥ 92 mg/dL (5,1 mmol/L)

Sau 1 giờ: ≥ 180 mg/dL (10,0 mmol/L)

Sau 2 giờ: ≥ 153 mg/dL (8,5 mmol/L)

5.2 Phương pháp hai bước (Two-step strategy):

Bước 1: Xét nghiệm sàng lọc với 50g glucose (Glucose Loading Test – GLT)

Nếu trước đó mẹ bầu thực hiện chuẩn đoán đái tháo đường thì khi bầu ở tuần thứ 24 đến 28, mẹ bầu sẽ được thực hiện xét nghiệm bằng cách uống 50g glucose mà không cần nhịn đói.
Sau đó, glucose huyết tương được đo sau 1 giờ.

Nếu kết quả đo được tại thời điểm 1 giờ là 130 mg/dL, 135 mg/dL hoặc 140 mg/dL (tương đương 7,2; 7,5; hoặc 7,8 mmol/L), mẹ bầu sẽ tiếp tục thực hiện bước 2.

Bước 2: Thực hiện nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống 100g (100g OGTT).

Với bước này, mẹ bầu cần nhịn đói qua đêm ít nhất 8 giờ trước khi làm xét nghiệm. Sau đó, uống 100g glucose pha trong 250–300 ml nước.
Mẫu máu sẽ được lấy để đo glucose huyết tương tại 4 thời điểm: lúc đói, sau 1 giờ, 2 giờ và 3 giờ.

Tiểu đường thai kỳ được chẩn đoán nếu từ 2 giá trị trở lên đạt hoặc vượt ngưỡng trong bảng tiêu chuẩn dưới đây:

Bảng tiêu chuẩn chẩn đoán tiểu đường thai kỳ theo phương pháp 2 bước

Thời điểm đo	Tiêu chí Carpenter/Coustan	Tiêu chí NDDG (National Diabetes Data Group)
Lúc đói	≥ 95 mg/dL (5,3 mmol/L)	≥ 105 mg/dL (5,8 mmol/L)
Sau 1 giờ	≥ 180 mg/dL (10,0 mmol/L)	≥ 190 mg/dL (10,6 mmol/L)
Sau 2 giờ	≥ 155 mg/dL (8,6 mmol/L)	≥ 165 mg/dL (9,2 mmol/L)
Sau 3 giờ	≥ 140 mg/dL (7,8 mmol/L)	≥ 145 mg/dL (8,0 mmol/L)

6. Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ nhịn ăn bao lâu

Nếu cần xét nghiệm dung nạp glucose và xét nghiệm đường máu lúc đói thì mẹ bầu phải nhịn ăn tối thiểu 8 tiếng và không nên nạp bất kỳ lượng carbohydrate nào vào cơ thể trong vòng 8 – 12 giờ đồng hồ trước khi xét nghiệm.

Nếu xét nghiệm đường glucose ngẫu nhiên thì mẹ bầu không cần phải nhịn ăn. Máu sẽ được lấy từ cánh tay và bác sĩ sẽ xem xét kết quả, tùy vào nồng độ glucose để chỉ định mẹ bầu có nên xét nghiệm thêm đường huyết hoặc dung nạp glucose hay không.

Phải nhịn ăn trước khi xét nghiệm tiểu đường thai kỳ để đảm bảo kết quả đo glucose trong máu là chính xác và phản ánh đúng mức đường huyết cơ bản của cơ thể. Nếu ăn uống trước khi xét nghiệm, lượng đường trong máu sẽ tăng tạm thời do thức ăn, gây sai lệch kết quả và có thể dẫn đến chẩn đoán sai. Việc nhịn đói giúp loại bỏ ảnh hưởng từ thức ăn, giúp bác sĩ đánh giá đúng khả năng điều chỉnh đường huyết của cơ thể trong thai kỳ.

7. Mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ nên làm gì?

Nếu mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ, nên gặp bác sĩ để được chỉ định liệu trình điều trị phù hợp. Ngoài ra, trong đời sống thường ngày cần hạn chế và tránh:

• Các thực phẩm tinh bột
• Tránh ăn đồ ngọt
• Chia bữa ăn thành các bữa nhỏ trong ngày
• Tăng cường ăn rau xanh như rau cải, xà lách, súp lơ, nấm, cà rốt.
• Bổ sung thêm acid folic
• Luyện tập điều độ, nhẹ nhàng
• Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ
• Thực hiện các xét nghiệm theo yêu cầu.

>> Xem thêm: Cách nhận biết dấu hiệu tiểu đường thai kỳ sớm mẹ bầu cần lưu ý

Trên đây là những điều cần biết về xét nghiệm tiểu đường thai kỳ. Mẹ bầu cùng gia đình chú ý để nhanh chóng phát hiện dấu hiệu tiểu đường và có biện pháp điều trị hiệu quả.