Bà bầu dư ối nên kiêng gì? Nguyên nhân và cách khắc phục

Dư ối là tình trạng không ít mẹ bầu gặp phải trong thai kỳ và khiến nhiều người lo lắng vì đây có thể là nguyên nhân dẫn đến sinh non, vỡ ối sớm hoặc làm ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Vậy dư ối là gì? Bà bầu dư ối nên kiêng gì? Nguyên nhân và cách khắc phục tình trạng dư ối là gì? Hãy cùng Moaz BéBé tìm hiểu chi tiết các vấn đề liên quan đến tình trạng mẹ bầu dư ối trong bài viết dưới đây nhé!

1. Tìm hiểu tình trạng dư ối là gì?

Dư ối (hay còn gọi là đa ối) là tình trạng khi lượng nước ối trong buồng tử cung nhiều hơn mức bình thường.

Trong y khoa, chỉ số ối bình thường nằm trong khoảng từ 8–18cm. Nếu chỉ số ối (AFI – Amniotic Fluid Index) vượt quá 25cm thì được chẩn đoán là dư ối. Mức độ dư ối chia làm 3 loại như sau:

• Dư ối nhẹ chỉ số AFI từ 25–30cm.
• Dư ối trung bình chỉ số AFI từ 30–35cm.
• Dư ối nặng chỉ số AFI > 35cm

Trong thai kỳ, nước ối có vai trò vô cùng quan trọng. Đây được ví như lớp đệm giúp bảo vệ thai nhi khỏi các tác động cơ học, cùng với đó là giúp duy trì nhiệt độ ổn định, hỗ trợ sự phát triển của phổi, tiêu hóa và các cơ quan khác của thai nhi. Do đó, dư ối hay thiếu ối luôn là vấn đề quan trọng mẹ bầu cần quan tâm, theo dõi và xử lý kịp thời.

2. Nguyên nhân phổ biến gây dư ối

Thực tế, có nhiều yếu tố có thể dẫn đến tình trạng dư ối, dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

• Đái tháo đường thai kỳ: Phụ nữ bị tiểu đường thai kỳ thường có nguy cơ cao bị dư ối. Nguyên nhân là vì lượng đường trong máu của mẹ cao khiến thai nhi bài tiết nhiều nước tiểu hơn bình thường nên thể tích nước ối cũng tăng lên đáng kể.
• Dị tật thai nhi: Các bất thường ở hệ tiêu hóa hoặc thần kinh của thai nhi như hẹp thực quản, hở hàm ếch, tắc ruột, vô sọ,… có thể là nguyên nhân khiến thai nhi không nuốt được nước ối và tái hấp thu vào cơ thể. Vì vậy, lượng nước ối trong tử cung không cân bằng và có xu hướng tăng dần theo thời gian, từ đó dẫn đến tình trạng dư ối.
• Mang đa thai: Thai đôi hoặc đa thai làm tăng khối lượng nước ối do nhiều thai cùng bài tiết nước tiểu, đặc biệt trong trường hợp song thai có chung bánh rau (còn được gọi là song thai truyền máu).
• Nhiễm trùng trong thai kỳ: Một số loại vi khuẩn hoặc virus như: cytomegalovirus, toxoplasma… khi xâm nhập vào tử cung có thể kích thích màng ối sản sinh nước ối quá mức.

Ngoài ra, đã có nhiều thông tin chỉ ra rằng, có khoảng 30% trường hợp dư ối xảy ra mà không xác định được nguyên nhân rõ ràng, gọi là dư ối tự phát.

3. Dấu hiệu nhận biết mẹ bầu bị dư ối

Một dấu hiệu giúp mẹ có thể dễ dàng nhận thấy mình bị dư ối là bụng căng, to nhanh bất thường so với tuổi thai. Ngoài ra còn một số dấu hiệu khác điển hình như:

• Bụng thường căng cứng, có cảm giác nặng nề, đặc biệt là khi di chuyển, khó xoay người hoặc cúi xuống.
• Bụng căng, to nhanh không giống sự lớn dần đều của bụng bầu bình thường, dư ối khiến mẹ có cảm giác “bụng đầy nước”, trướng bụng hoặc căng tức ngay cả khi chưa ăn gì.
• Thai máy nhiều, mạnh hoặc bất thường: Do bé có không gian quá rộng để di chuyển nên con “đạp loạn xạ”, ngôi thai thay đổi liên tục hoặc nằm không ổn định
• Lượng nước ối dư thừa sẽ làm tử cung giãn to hơn, từ đó chèn ép lên cơ hoành và phổi khiến mẹ khó thở, thở ngắn, nhất là khi nằm hoặc sau khi ăn. Dấu hiệu này xuất hiện rõ rệt hơn ở tam cá nguyệt thứ 2 và thứ 3 khi tử cung đã phát triển lớn hơn nhiều so với mức bình thường.
• Nước ối dư thừa tạo áp lực lớn lên phần bụng dưới và vùng xương chậu, khiến mẹ thường xuyên cảm thấy nặng bụng, có cảm giác như bị kéo xuống, nhất là khi đứng lâu.
• Mẹ tăng cân nhanh nhưng khi siêu âm thì bác sĩ nhận thấy thai nhi không tăng trưởng tương xứng. Điều này có thể là do phần lớn cân nặng đến từ sự tích tụ nước ối chứ không phải từ sự phát triển của em bé
• Siêu âm cho thấy chỉ số nước ối AFI cao vượt mức 24cm

Trường hợp nếu có dấu hiệu bụng căng cứng đi kèm ra dịch âm đạo, đau bụng từng cơn hoặc ít cảm nhận thai máy, mẹ cần đến bệnh viện ngay lập tức vì có thể đây là dấu hiệu chuyển dạ sớm.

4. Mẹ bầu dư ối nên làm gì?

Nước ối đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và hỗ trợ sự phát triển của thai nhi, tuy nhiên khi dư thừa quá nhiều có thể kéo theo nhiều nguy cơ tiềm ẩn như sinh non, ngôi thai bất thường, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé. Vậy khi phát hiện dư ối mẹ bầu nên làm gì?

Dưới đây là câu trả lời:

• Theo dõi chỉ số nước ối định kỳ bằng siêu âm để kiểm soát diễn biến.
• Tuân thủ điều trị nếu có nguyên nhân nền như mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ
• Ăn uống kiểm soát chặt chẽ 3 nhóm: đường – muối – tinh bột.
• Nghỉ ngơi hợp lý, không làm việc nặng hoặc đi lại quá nhiều.
• Theo dõi thai máy và báo bác sĩ nếu cảm thấy có bất thường.
• Tăng cường vận động nhẹ nhàng, ví dụ đi bộ chậm, tập yoga bầu, ngồi thiền,… theo hướng dẫn của chuyên gia

Đây chính là những cách khắc phục tình trạng dư nước ối hiệu quả, mẹ bầu có thể tham khảo và áp dụng.

5. Chế độ dinh dưỡng khi mẹ bầu bị dư ối

Một trong những cách hiệu quả và an toàn nhất để hỗ trợ kiểm soát lượng nước ối, đó chính là điều chỉnh chế độ ăn uống hàng ngày. Bằng cách lựa chọn thực phẩm phù hợp, hạn chế các món ăn dễ làm tăng lượng nước ối, mẹ hoàn toàn có thể kiểm soát được chỉ số ối mà vẫn đảm bảo đủ dưỡng chất cho sự phát triển của em bé.

5.1 Mẹ bầu dư ối nên ăn uống như thế nào?

Chế độ ăn uống khoa học sẽ giúp mẹ bầu cải thiện đáng kể tình trạng dư ối. Dưới đây là các nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng:

• Giảm lượng đường và tinh bột xấu bằng cách hạn chế ăn cơm trắng, bánh ngọt, nước ngọt có ga, sữa đặc,…
• Tăng thực phẩm giàu đạm lành mạnh từ trứng, cá, thịt nạc, đậu phụ, sữa ít béo.
• Bổ sung rau xanh và trái cây ít đường để hỗ trợ lợi tiểu tự nhiên, kiểm soát lượng ối.
• Chia bữa ăn nhỏ và đều tránh trường hợp bị tăng đường huyết sau ăn.

5.2 Mẹ bầu dư ối nên ăn hoa quả gì?

Lựa chọn trái cây đúng cách sẽ giúp mẹ kiểm soát nước ối hiệu quả. Những loại trái cây mẹ bầu bị dư ối nên ăn gồm:

• Táo: Giàu chất xơ, hỗ trợ tiêu hóa, kiểm soát đường máu.
• Lê: Giàu nước nhưng không làm tăng ối, có tính mát.
• Dưa chuột, dưa hấu: Lợi tiểu tự nhiên, giúp giảm phù nề.
• Ổi: Giàu vitamin C, ít đường, không gây tăng nước ối.
• Thanh long: Mát, tốt cho tiêu hóa, hỗ trợ chống táo bón

Mẹ nên tránh các loại trái cây quá ngọt như nho, xoài chín, sầu riêng,… vì có thể làm tăng đường huyết và lượng nước ối.

5.3 Bà bầu bị dư ối nên kiêng gì?

Bên cạnh những thực phẩm nên ăn kể trên, trong chế độ dinh dưỡng mẹ bầu cũng cần cân nhắc đến các thực phẩm dưới đây, mẹ nên kiêng hoặc hạn chế nghiêm ngặt:

• Nước ngọt, bánh kẹo,…  là các thực phẩm chứa nhiều đường dễ gây tiểu đường thai kỳ và dư ối.
• Không nên ăn mặn quá mức vì muối khiến cơ thể giữ nước, ăn nhiều muối sẽ khiến tình trạng dư ối càng trở nên trầm trọng.
• Hạn chế ăn nhiều tinh bột tinh luyện: cơm trắng, mì trắng, bánh mì trắng…
• Nước dừa, nước mía, tuy là hai loại nước giải khát mát nhưng chứa nhiều đường và chất khoáng, có thể làm tăng ối nếu uống thường xuyên.
• Không nên uống quá nhiều nước trong ngày. Nên giới hạn ở mức khoảng 1.5 – 2 lít/ngày nếu bị dư ối (khác với bà bầu bình thường).
• Hạn chế vận động mạnh vì tác động mạnh có thể làm tăng nguy cơ vỡ ối, chuyển dạ sớm

6. Các câu hỏi liên quan khi mẹ bầu bị dư ối

6.1 Dư ối có nên uống nước dừa không?

Không nên uống nhiều nước dừa nếu đang bị dư ối. Bởi nước dừa có tính mát, cung cấp kali và điện giải rất tốt, nhưng nếu uống nhiều sẽ làm tăng thể tích dịch trong cơ thể, bao gồm cả nước ối. Nếu muốn uống, mẹ chỉ nên uống 1–2 lần/tuần, mỗi lần khoảng 150ml và không nên uống trong 3 tháng cuối nếu có dấu hiệu dư ối.

6.2 Dư ối có nên uống sữa tươi không đường?

Có thể uống nhưng nên kiểm soát lượng nạp vào cơ thể mỗi ngày. Bởi Sữa tươi không đường là nguồn cung cấp canxi và protein quan trọng, tuy nhiên mẹ cũng không nên lạm dụng. Mẹ nên uống 1 ly/ngày, kết hợp ăn nhiều rau xanh để cân bằng. Nếu có dấu hiệu tăng ối sau khi dùng sữa, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Dư ối là tình trạng không nên xem nhẹ, nhưng cũng không cần quá hoang mang nếu được phát hiện và theo dõi đúng cách. Điều quan trọng là mẹ cần biết bà bầu dư ối nên kiêng gì, cần làm gì để ổn định lượng nước ối?,…Hy vọng các thông tin Moaz BéBé chia sẻ phía trên đã giải đáp được hết các thắc mắc về tình trạng dư ối và giúp mẹ có thêm nhiều kiến thức hơn để chủ động chăm sóc sức khỏe của mình. Chúc mẹ và bé có một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn.

Bài viết tham khảo:

How To Reduce Polyhydramnios Naturally? 18 Lifestyle Changes

How to Reduce Amniotic Fluid During Pregnancy