Trộm vía nghĩa là gì? Tại sao lại nói “em bé trộm vía”

Đối với người Việt Nam ta, khi muốn khen các bạn nhỏ đặc biệt là trẻ sơ sinh xinh xắn, bụ bẫm chúng ta thường nói thêm từ “trộm vía”. Đây được xem là thói quen ngôn ngữ phổ biến gắn liền với văn hoá dân gian của người Việt. Tuy nhiên, nói thì nói vậy nhưng không phải ai cũng hiểu hết ý nghĩa trộm vía nghĩa là gì? và có thể lý giải tại sao lại dùng từ này khi dành lời khen tới các bạn nhỏ. Để giải đáp các thắc mắc trên, hãy cùng Moaz BéBé tìm hiểu các thông tin liên quan trong bài viết dưới đây nhé!

1. Giải thích trộm vía nghĩa là gì?

Trộm vía là một cách nói dân gian của người Việt, thường được dùng khi khen trẻ em hoặc đôi khi cả người lớn, với ý nghĩa rằng, mong điều tốt lành đó sẽ mãi nguyên vẹn. Bởi các cụ xưa quan niệm rằng, muốn khen thì hãy tránh “nói thẳng” để vía tốt của trẻ không bị nhòm ngó hoặc lấy mất khiến trẻ bị ốm hoặc quấy khóc.

Ngoài ra, theo quan niệm xưa, “vía” được hiểu là phần hồn hoặc năng lượng của con người, và trẻ nhỏ là đối tượng yếu bóng vía, dễ bị ảnh hưởng bởi tác động xấu từ bên ngoài. Vì thế, dùng từ “trộm vía” là cách người nói muốn khen nhưng  mang theo nghĩa là “lấy may” và tránh xui rủi cho người được khen, giống như đang “lén” khen để không làm mất đi sự may mắn, khỏe mạnh của em bé.

2. Tại sao người ta hay nói là “trộm vía”?

Người Việt tin rằng lời khen quá trực tiếp có thể “làm mất vía” hoặc khiến trẻ nhỏ dễ bị ốm yếu hơn. Do đó, khi khen, người ta thường thêm từ “trộm vía” như một cách “xin phép” hoặc “lấy may” để lời khen không mang theo điềm xấu.

Một số ví dụ thực tế:

• Muốn khen bé ăn ngoan, ăn giỏi: Trộm vía, bé ăn ngoan quá!
• Muốn khen bé mập mạp, mũm mĩm: Trộm vía, trông bé đáng yêu thế!
• Muốn khen bé chóng nhớn: Trộm vía con nhanh lớn thế!

Có thể nói, thêm từ “trộm vía” vào lời khen đối với các bé nhỏ không chỉ là thói quen ngôn ngữ của người Việt Nam mà còn là nét đẹp văn hoá thể hiện sự cẩn trọng và yêu thương dành cho trẻ.

3. Từ “trộm vía” dùng như nào cho đúng?

Trong đời sống hàng ngày, cụm từ “trộm vía” thường xuất hiện khi nói về trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Người lớn thường thêm vào đầu câu khen trong các tình huống như: Khen bé ăn giỏi, khen con bụ bẫm, khen bé chóng nhớn, khen bé học giỏi, ngoan ngoãn,…

Không chỉ dùng với trẻ con, đôi khi người Việt cũng áp dụng với người lớn hoặc sự việc may mắn, như:

• Khen ai đó về ngoại hình, sức khoẻ mà không muốn gây gở miệng như: “ Trộm vía, ạo này trông chị khoẻ hơn nhiều rồi”
• Nói về sự thuận lợi, may mắn: “Trộm vía, năm nay làm ăn tốt”, “trộm vía công việc suôn sẻ lắm!”

Tuy nhiên, cụm từ này chủ yếu được sử dụng trong phạm vi thân mật, gần gũi và mang tính dân gian, ít xuất hiện trong văn bản trang trọng.

4. Nên hay không nên dùng từ “trộm vía” trong giao tiếp?

Về mặt ngôn ngữ, việc dùng cụm từ “trộm vía” là một thói quen giao tiếp mang tính văn hoá dân gian, không gây hại mà đôi khi còn tạo cảm giác thân thuộc, dễ thương. Với nhiều người, đây là một câu nói quen thuộc, mang ý nghĩa tốt đẹp, giúp xua tan điều không may. Tuy nhiên, nếu giao tiếp với người không quen phong tục Việt hoặc trong môi trường quốc tế, chúng ta có thể cần giải thích thêm để tránh hiểu lầm, bởi cụm từ này khá đặc thù và không có nghĩa đen rõ ràng trong tiếng nước ngoài.

>> tham khảo: Con gái ẩn tuổi cha, ẩn tuổi mẹ là gì? Tốt hay xấu?

Nói tóm lại, việc dùng hay không dùng từ “trộm vía” còn phụ thuộc vào mức độ quan hệ và hoàn cảnh sử dụng, ví dụ:

• Chúng ta có thể dùng từ “trộm vía” trong trường hợp bạn muốn giữ phép lịch sự, tôn trọng quan niệm của người lớn tuổi hoặc gia đình người khác.
• Không bắt buộc dùng từ “trộm vía” nếu bạn không quá tin vào yếu tố tâm linh, nhưng vẫn có thể dùng để tạo sự gần gũi.

5. Câu hỏi liên quan đến cách dùng từ “trộm vía”

“Em bé trộm vía” nghĩa là gì?

Câu trả lời: Cụm từ “em bé trộm vía” là cách ám chỉ một em bé xinh xắn, khỏe mạnh, đáng yêu. Cụm từ này thường được khen ngợi kèm câu “trộm vía” để giữ điều tốt lành đó.

Từ “trộm vía” có nguồn gốc từ đâu?

Câu trả lời: Nguồn gốc xuất phát từ tín ngưỡng dân gian Việt Nam, khi nói về “vía” tức là phần hồn của con người. Người xưa tin rằng trẻ nhỏ dễ bị tác động nên khi khen phải “xin vía” để tránh xui rủi.

Có bắt buộc phải nói “trộm vía” khi khen trẻ không?

Câu trả lời: Không bắt buộc, nhưng nhiều người vẫn duy trì thói quen này như một cách bày tỏ sự yêu thương và cầu chúc điều tốt lành cho trẻ.

“Trộm vía” có nghĩa xấu không?

Câu trả lời là: Không. Bởi thực chất, đây là một cụm từ mang ý nghĩa tích cực, thể hiện sự trân trọng và mong muốn giữ lại may mắn.

Có thể thay thế “trộm vía” bằng cụm từ khác không?

Câu trả lời là: Có thể. Vì chúng ta có thể sử dụng các cụm như “may mắn thay”, “mừng quá”, “thật đáng quý”,… tùy ngữ cảnh để thay từ “trộm vía”. Tuy nhiên, từ “trộm vía” vẫn mang sắc thái dân gian đặc biệt mà các từ khác khó thay thế hoàn toàn.

>> Xem thêm: Dấu hiệu trẻ bị ma trêu: Nhận biết, lý giải và cách hóa giải đúng cách

Trộm vía là một nét đẹp trong ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam, thể hiện niềm tin, sự yêu thương và mong muốn bảo vệ các bé nhỏ khỏi những điều không may, xui rủi. Dù xuất phát từ tín ngưỡng dân gian nhưng cụm từ này vẫn giữ nguyên giá trị trong đời sống hiện đại và hiện nay đã trở thành một phần quen thuộc trong giao tiếp hàng ngày. Hy vọng, qua các thông tin Moaz BéBé chia sẻ đã giúp bạn hiểu rõ ý nghĩa và có thể sử dụng từ “trộm vía” đúng cách, đúng hoàn cảnh.