Trẻ sơ sinh bị nấc cụt phải làm sao? Cách khắc phục hiệu quả

Bất kỳ sự thay đổi nhỏ nào của bé sơ sinh cũng khiến ba mẹ lo lắng. Điển hình như tình trạng nấc cụt ở các bé, làm ba mẹ băn khoăn, không biết trẻ sơ sinh bị nấc cụt có làm sao không. Ba mẹ cũng đặt ra vấn đề làm thế nào để chữa nấc cụt cho bé, hay là những giải pháp phòng ngừa. Vậy nên các chuyên gia chăm sóc sức khỏe nhi khoa sẽ chia sẻ và giải đáp cho ba mẹ để yên tâm hơn khi chăm bé.

1. Trẻ sơ sinh bị nấc cụt là sao?

Nấc cụt ở trẻ sơ sinh là hiện tượng xảy ra những co thắt không tự chủ của cơ hoành (cơ ngăn giữa lồng ngực và ổ bụng), kèm theo việc đóng nhanh của thanh môn, tạo ra âm thanh “nấc”. Vì thế, đây được xem là một phản xạ bình thường của cơ thể.

Trẻ sơ sinh dễ bị nấc cụt do cơ hoành còn nhỏ, hiện tượng này thường xảy ra khi trẻ hay nuốt khí khi bú hoặc khi khóc, dạ dày bị căng. Với trẻ dưới 4 tháng tuổi, nấc cụt có thể xảy ra từ 4 – 60 lần trong một phút.

Khi trẻ biết cách hít vào lâu hơn, hoặc giữ hơi thở lại thì sẽ bị hết nấc cụt. Đó là lý do nhiều ba mẹ thường cho con bú hoặc chọc cho con cười khi bị nấc cụt. Hoặc là khi trẻ lớn dần lên và tự biết cách thực hiện, sẽ tự mình làm hết nấc cụt.

2. Nguyên nhân trẻ sơ sinh hay bị nấc

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng nấc cụt ở trẻ sơ sinh, trong đó thường thấy nhất là những lý do sau đây:

2.1 Nuốt khí / sặc khí khi bú

Khi bú (dù bú mẹ hay bú bình), nếu đầu ti không kín, trẻ mút không tốt, hoặc sữa chảy quá nhanh, trẻ có thể nuốt nhiều không khí. Không khí này vào dạ dày, gây căng bụng, đẩy lên cơ hoành làm co thắt, dẫn tới nấc cụt.

Ngoài ra còn một trường hợp nữa là do pha sữa của ba mẹ không chính xác. Khi không thực hiện đúng cách sẽ khiến cho sữa bị nổi bọt khí, dẫn đến không khí tràn vào dạ dày của bé, làm cho bé bị nấc cụt.

2.2 Bú quá nhanh hoặc ăn quá no

Nếu trẻ ăn nhanh (ví dụ bình sữa có núm to, dòng chảy nhanh), hoặc mẹ cho bú liên tục không nghỉ, hoặc bú quá nhiều trong một lần đều làm dạ dày căng. Khi dạ dày căng, áp lực lên cơ hoành tăng, dễ gây nấc.

2.3 Thay đổi nhiệt độ dạ dày

Ví dụ nếu trẻ được bú sữa ấm, rồi sau đó lại bú sữa lạnh, hoặc môi trường xung quanh thay đổi đột ngột, có thể làm dạ dày hoặc thực quản của bé bị co giãn, kích thích cơ hoành. Điều này có thể dẫn đến làm trẻ sơ sinh bị nấc cụt.

2.4 Trẻ bị trào ngược dạ dày hoặc thực quản

Đối với một số trẻ sơ sinh, nấc cụt không còn là hiện tượng sinh lý nữa mà có thể là dấu hiệu bệnh lý. Đó là bởi vì axit hoặc thức ăn từ dạ dày trào lên thực quản có thể kích thích thần kinh phrenic (có vai trò điều khiển cơ hoành), dẫn tới co thắt và nấc cụt. Nếu trẻ có hiện tượng trào ngược liên tục, ợ, nôn sau khi bú, khó chịu thì rất có thể trẻ đã bị trào ngược dạ dày hoặc thực quản.

2.5 Trẻ bú khi quá đói và có thể là khóc trước khi bú

Khi trẻ khóc hoặc quá đói, nuốt không khí, hít thở gấp, bụng co dãn. Tình trạng này cũng có thể thúc đẩy nấc cụt xuất hiện.

3. Trẻ sơ sinh bị nấc cụt có sao không?

Trong hầu hết các trường hợp, nấc cụt không gây hại, là phản xạ bình thường, và không ảnh hưởng tới sức khỏe hay tăng trưởng của trẻ. Khi biết cách chữa nấc cho trẻ thì các bé sẽ nhanh khỏi, không khó chịu nhiều hoặc bị gián đoạn ăn ngủ.

Tuy nhiên, nếu nấc cụt liên tục quá lâu, kèm với các dấu hiệu như: trẻ quấy khóc, ăn kém, nôn trớ, ợ nóng, không ngủ được, hoặc nấc phát sinh sau chấn thương hoặc có vấn đề hô hấp thì cần thận trọng, vì có thể là dấu hiệu của trào ngược dạ dày, dị dạng hoặc vấn đề thần kinh khác.

4. Cách chữa nấc cụt cho trẻ sơ sinh hiệu quả tại nhà

Đa số trường hợp nấc cụt có thể được khắc phục dễ dàng bằng các biện pháp đơn giản tại nhà. Dưới đây là các cách được khuyên dùng:

4.1 Cho trẻ ợ giữa và sau khi bú

Khi bé bú được một phần, dừng lại nhẹ nhàng, bế bé ở tư thế thẳng đứng, vỗ lưng nhẹ để giúp thoát khí trong dạ dày. Sau bú, giữ bé thẳng đứng khoảng 10-20 phút để tránh khí bị giữ lại. Các chuyên gia của Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (American Academy of Pediatrics) chỉ ra rằng, việc ợ thường xuyên giúp giảm khí trong bụng và giảm tình trạng nấc.

4.2 Thay đổi vị trí bú và tốc độ bú

Thay đổi vị trí bú, tốc độ bú cũng là một cách để giúp bé sơ sinh không còn bị nấc cụt. Nếu ba mẹ cho bé bú bình, hãy chọn núm vú có tốc độ chảy phù hợp, tránh núm quá to làm dòng sữa chảy mạnh.

Còn nếu như bé đang bú mẹ, thì mẹ cần đảm bảo bé ngậm bầu vú đúng cách, không ngậm chỉ núm. Đồng thời ba mẹ lưu ý là phải tránh cho bé quá đói hoặc khóc trước khi bú, dù là bú bình hay bú mẹ.

4.3 Giữ bé thẳng đứng sau bú

Sau khi bú, nên giữ bé ở tư thế thẳng, ngẩng đầu nhẹ để giúp thức ăn và không khí trôi xuống, để hạn chế sự ảnh hưởng lên cơ hoành. Ví dụ bế bé dựa vào vai bạn, hoặc đặt bé nằm nghiêng thoải nếu ngủ.

4.4 Dùng núm vú giả hoặc ti giả

Việc mút nhẹ nhàng có thể giúp thư giãn cơ hoành. Nhiều bố mẹ dùng ti giả khi bé có dấu hiệu nấc cụt để bé mút, thư giãn hơn.

ảnh 5

4.5 Massage nhẹ vùng bụng và thay đổi tư thế

Xoa bụng theo vòng tròn nhẹ nhàng, đổi tư thế nhẹ nhàng, từ nằm sang bế, ôm bé, giúp di chuyển khí ra và giảm áp lực lên cơ hoành.

4.6 Giải pháp “chờ đợi” nếu bé không khó chịu

Nếu bé vẫn bình thường, không quấy, ngủ tốt, thì có thể để hiện tượng nấc tự hết, thường chỉ trong vài phút. Đây là cách đơn giản nhất, nhưng cũng cần xem xét trường hợp để áp dụng.

5. Cách vỗ nấc cho trẻ sơ sinh

Vỗ nấc là một cách phổ biến mà ba mẹ thường làm, để giúp bé hết bị nấc cụt, nhưng cần làm đúng cách để không gây khó chịu. Vì thế ba mẹ có thể áp dụng theo biện pháp như sau:

Bế bé thẳng đứng trên vai hoặc trước ngực, đảm bảo đầu và cổ bé được hỗ trợ tốt.

Vỗ nhẹ (gõ nhẹ) hoặc dùng tay xoa lưng, từ phía dưới lưng, giữa hai vai, thu hút khí ra khỏi dạ dày. Không vỗ mạnh hoặc lung tung.

Kết hợp nhẹ nhàng xoa lưng từ trên xuống hoặc xoay nhẹ thân, giúp thư giãn cơ hoành.

Đợi vài phút xem bé có hết nấc chưa, nếu chưa hết, lặp lại việc cho bé ợ hoặc đổi tư thế.

Giữ cho bé bình tĩnh, vì bé có thể khó chịu nên tránh dùng biện pháp mạnh, để không làm bé sợ hãi hoặc lo lắng.

6. Một số câu hỏi liên quan

Nấc cụt có thể là một hiện tượng sinh lý thông thường, nhưng chắc chắn sẽ khiến cho nhiều ba mẹ lo lắng, vì sợ hãi khả năng làm bé bị ảnh hưởng sức khỏe. Đó là lý do các ba mẹ đặt ra những câu hỏi xung quanh hiện tượng trẻ sơ sinh bị nấc cụt. Và dưới đây là những thắc mắc thường thấy cùng giải đáp.

6.1 Trẻ sơ sinh bị nấc cụt có nên cho bú?

Nếu bé đang trong cơn nấc mà không có dấu hiệu khó chịu, mẹ vẫn có thể cho bú bình thường nếu bé đói, nhưng nên bú nhẹ nhàng, chia nhỏ, và chú ý cho bé được ợ ra giữa cữ bú.

Nếu nấc xuất hiện ngay trong lúc bú nhưng bé vẫn bú tốt, không nôn trớ, phụ huynh có thể tiếp tục. Tuy nhiên khi quan sát thấy bé có dấu hiệu khó thở, bỏ bú hoặc quấy khóc nhiều, thì nên tạm ngưng, làm bé dịu lại rồi tiếp.

6.2 Trẻ sơ sinh bị nấc cụt sau khi bú có sao không?

Thường thì không sao cả, đây là phản ứng bình thường: có thể là do dạ dày đầy, áp lực lên cơ hoành.

Nhưng nếu sau bú bé hay nấc, thường xuyên ợ, nôn, khó thở hoặc đau bụng, thì có thể là dấu hiệu trào ngược dạ dày hoặc dị ứng sữa. Nếu gặp phải trường hợp này, gia đình cần hỏi ý kiến bác sĩ ngay.

6.3 Trẻ sơ sinh nấc cụt bao lâu thì khỏi?

Thông thường, nấc cụt sẽ hết sau vài phút đến 10-15 phút nếu áp dụng các biện pháp can thiệp đơn giản hoặc bé tự hết. Còn nếu nấc xảy ra thường xuyên, kéo dài nhiều cữ bú, ảnh hưởng tới ngủ hoặc ăn, hoặc kéo dài trong nhiều ngày, thì đây là hiện tượng bất thường, cần theo dõi kỹ càng và đến gặp bác sĩ,

Trẻ sơ sinh bị nấc cụt có thể là hiện tượng sinh lý bình thường, nhưng cũng có thể tiềm ẩn các dấu hiệu bất thường. Do đó, ba mẹ nhất định phải quan sát kỹ, ghi nhớ những biện pháp chữa nấc tại nhà, để giúp bé giảm cảm giác khó chịu. Và nếu phát hiện tình trạng không ổn, nhất định phải đưa bé đến gặp bác sĩ ngay.