Mẹ bầu ăn ốc được không? Một số loại ốc mẹ bầu cần tránh

Vấn đề dinh dưỡng và an toàn thực phẩm luôn được phụ nữ mang thai cùng gia đình quan tâm. Có nhiều món ăn ngon nhưng chưa chắc đã đảm bảo chất lượng với mẹ bầu. Trong đó có nhiều gia đình băn khoăn mẹ bầu ăn ốc được không, loại nào nên ăn, loại nào cần tránh. Những chia sẻ dưới đây sẽ giúp các mẹ bầu có được đáp án mình muốn.

1. Vì sao nhiều mẹ bầu lo ngại khi ăn ốc?

Mặc dù các món từ ốc rất ngon, cũng phổ biến, nhưng lại khiến cho nhiều mẹ bầu lo ngại khi ăn ốc. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ những quan niệm dân gian cũng như các lý do khoa học, sợ hãi sẽ gây ra các ảnh hưởng đến sức khỏe thai kỳ. Trong đó các mẹ bầu thường băn khoăn nhất là do:

1.1 Ảnh hưởng từ quan niệm dân gian

Trong dân gian, người ta thường truyền miệng rằng bà bầu ăn ốc sẽ khiến em bé sinh ra “chảy dãi nhiều” hoặc “da có vết bớt giống vỏ ốc”. Dù những quan niệm này chưa có cơ sở khoa học, nhưng vẫn khiến nhiều mẹ bầu e ngại. Tâm lý sợ ảnh hưởng đến con khiến họ hạn chế hoặc kiêng hoàn toàn món ốc trong thời gian mang thai.

1.2 Nguy cơ nhiễm ký sinh trùng hoặc vi khuẩn

Ốc là loại thực phẩm sống ở ao hồ, ruộng, sông, là môi trường dễ nhiễm ký sinh trùng, sán lá gan, vi khuẩn E.coli hoặc Salmonella. Nếu chế biến không kỹ (luộc, hấp chưa chín), các mầm bệnh này có thể xâm nhập vào cơ thể mẹ bầu, gây ngộ độc, đau bụng, tiêu chảy, thậm chí ảnh hưởng đến thai nhi.

1.3 Dễ gây dị ứng hoặc rối loạn tiêu hóa

Một số mẹ bầu có hệ tiêu hóa nhạy cảm hơn bình thường, khi ăn ốc có thể bị đầy hơi, khó tiêu hoặc dị ứng (nổi mẩn, ngứa, buồn nôn). Điều này khiến nhiều phụ nữ mang thai tránh ăn để đảm bảo an toàn.

1.4 Nguồn gốc ốc không đảm bảo vệ sinh

Ốc ngoài chợ thường ngâm trong nước bẩn hoặc tẩy trắng bằng hóa chất để giữ giữ tươi lâu hơn. Nếu mẹ bầu ăn phải sẽ có nguy cơ nhiễm độc thực phẩm hoặc ảnh hưởng đến gan, thận. Đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều người lựa chọn kiêng ốc trong thai kỳ.

1.5 Sợ ảnh hưởng đến sức khỏe thai nhi

Dù chưa có nghiên cứu nào khẳng định ốc ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi, nhưng nguy cơ nhiễm khuẩn và chất độc từ ốc không đảm bảo an toàn thực phẩm có thể khiến mẹ bị mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa, gây ảnh hưởng gián tiếp đến sự phát triển của thai.

2. Mẹ bầu ăn ốc được không? Giải đáp từ chuyên gia

Trên thực tế các chuyên gia cho rằng mẹ bầu có thể ăn được ốc, nhưng cần đáp ứng những yêu cầu nhất định để giữ sự an toàn cho sức khỏe thai nhi lẫn bản thân. Trong đó gia đình cần chú ý những vấn đề như sau: (Tham khảo)

>> Xem thêm: Bầu 3 tháng đầu ăn cua được không? Những lưu ý cho mẹ bầu

2.1 Khi nào mẹ bầu có thể ăn ốc an toàn?

Mẹ bầu hoàn toàn có thể ăn ốc an toàn nếu biết cách chọn thời điểm và thực hiện biện pháp chế biến đúng cách như là:

• Ăn ốc sau 3 tháng đầu của thai kỳ, vì đây là lúc cơ thể mẹ ổn định hơn, hệ tiêu hóa cũng thích ứng tốt hơn. Trong giai đoạn 3 tháng đầu của thai kỳ, thai nhi mới hình thành, hệ miễn dịch của mẹ còn yếu, dễ bị ảnh hưởng bởi các loại vi khuẩn hoặc ký sinh trùng có trong thực phẩm sống. Vì vậy, mẹ bầu không nên ăn ốc trong thời điểm này, nhất là nếu không chắc về độ sạch hoặc cách chế biến. Khi bước sang tháng thứ 4, mẹ có thể ăn ốc một cách an toàn, miễn là đảm bảo vệ sinh và liều lượng hợp lý.
• Mẹ bầu nên ăn ốc được chế biến chín kỹ, không còn nhớt hay sống, ốc đã được luộc, hấp hoặc xào chín kỹ, tuyệt đối không ăn các món ốc tái, ốc nướng sơ, ốc ngâm hoặc gỏi ốc. Việc nấu chín hoàn toàn giúp tiêu diệt ký sinh trùng, vi khuẩn và giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thực phẩm. Trước khi ăn, gia đình nên ngâm ốc với nước muối loãng, ớt hoặc giấm ít nhất 1-2 tiếng để ốc nhả sạch bùn và tạp chất trước khi nấu.
• Chỉ ăn những món được chế biến từ ốc tươi, sạch và có nguồn gốc rõ ràng. Gia đình nên chọn ốc tươi sống, còn bám chặt vào vỏ, không có mùi hôi, không bị chết nổi. Tốt nhất nên mua ở siêu thị hoặc cửa hàng hải sản uy tín để đảm bảo an toàn thực phẩm.
• Nếu mẹ bầu đang bị đầy hơi, ợ chua, rối loạn tiêu hóa hoặc dị ứng hải sản, thì không nên ăn ốc trong thời gian đó. Hãy đợi đến khi cơ thể khỏe mạnh, hệ tiêu hóa ổn định rồi mới bổ sung lại món này.
• Mẹ bầu chỉ nên ăn ốc 1 – 2 lần mỗi tuần và mỗi lần chỉ ăn với một lượng nhỏ (khoảng 100 – 150g thịt ốc) để tránh tăng cholesterol hay gây khó tiêu.
• Dù trong ốc có chứa nhiều canxi, sắt, protein và vitamin B12, rất có lợi cho thai kỳ, nhưng mẹ không nên xem ốc là món ăn chính, mà nên phối hợp với các thực phẩm khác. Tốt nhất mẹ bầu nên đa dạng thực đơn với thịt, cá, trứng, rau xanh và các loại hạt để đảm bảo dinh dưỡng toàn diện cho cả mẹ và bé.

2.2 Khi nào nên hạn chế hoặc tránh ăn ốc

Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, mẹ bầu cần tránh ăn ốc hoặc hạn chế trong các trường hợp như sau:

• Tuyệt đối không ăn quá nhiều ốc sẽ dẫn đến tình trạng đầy hơi, khó tiêu. Nếu bụng yếu mà ăn ốc có thể khiến mẹ bầu bị đau bụng đi ngoài. Lời khuyên là mẹ chỉ nên ăn 1 – 2 lần/tuần, mỗi lần không quá 200g ốc.
• Ngâm ốc trước khi chế biến để ốc nhả hết bùn, cát rồi xả nước nhiều lần và rửa sạch trước khi chế biến để tránh bị nhiễm ký sinh trùng.
• Loại bỏ phần ruột ốc, bộ phận này thường nằm ở đuôi ốc nên có nhiều chất bẩn. Để đảm bảo an toàn, mẹ nên sơ chế từng con ốc (nếu là ốc lớn) rồi mới chế biến.
• Mẹ hay gặp vấn đề về tiêu hóa như: đau dạ dày, rối loạn tiêu hóa nên kiêng hẳn món ăn này.

2.3 Những loại ốc mẹ bầu có thể ăn được

Thực tế, không phải loại ốc nào mẹ bầu cũng nên ăn, bởi mỗi loại có đặc tính và nguồn sống khác nhau. Một số loài chứa nhiều dinh dưỡng, dễ tiêu hóa và an toàn hơn nếu được chế biến đúng cách. Dưới đây là những loại ốc mẹ bầu có thể ăn được và lý do nên chọn chúng:

• Ốc bươu là loại ốc đồng phổ biến, thịt dày, ngọt và chứa nhiều canxi, sắt, protein, vitamin A và B12, là những dưỡng chất cần thiết cho thai nhi phát triển hệ xương, răng và trí não. Nếu mẹ chọn ốc bươu đồng tự nhiên, còn sống khỏe, rửa sạch và luộc chín kỹ, thì đây là món ăn vừa ngon vừa bổ.
• Ốc hương là loại ốc biển có hương thơm tự nhiên, thịt giòn, chứa nhiều đạm, canxi, phốt pho, sắt, vitamin B1, B6, B12 và ít cholesterol hơn nhiều loại hải sản khác.
• Ốc mỡ có phần thịt béo nhẹ, chứa omega-3 và các acid amin thiết yếu giúp hỗ trợ phát triển não bộ thai nhi. Nếu mẹ bầu thèm hải sản thì ốc mỡ là lựa chọn khá lành mạnh, miễn là nấu chín kỹ.
• Ốc len là loại ốc sống ở vùng nước lợ, giàu canxi, magie và sắt, tốt cho hệ xương và tuần hoàn máu của mẹ bầu. Tuy nhiên, vì ốc len sống ở môi trường dễ nhiễm bùn, nên mẹ cần ngâm thật kỹ bằng nước muối loãng, ớt hoặc giấm ít nhất 2 – 3 tiếng trước khi chế biến.
• Ốc móng tay có hàm lượng kẽm, sắt, magie, vitamin nhóm B khá cao, giúp tăng sức đề kháng cho mẹ và hỗ trợ hình thành tế bào thần kinh cho bé. Tuy nhiên, ốc móng tay cần được rửa sạch cát kỹ lưỡng và nấu chín hoàn toàn, tránh các món tái chanh hay nướng sơ.

3. Giá trị dinh dưỡng của ốc với phụ nữ mang thai

Trong ốc chứa rất nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho phụ nữ mang bầu. Nếu chế biến đúng cách và ăn với lượng phù hợp thì mẹ bầu sẽ nhận được những giá trị dinh dưỡng lớn như là:

Chứa lượng Protein dồi dào, hỗ trợ sự phát triển toàn diện cho bào thai, góp phần vào quá trình hình thành những tế bào thần kinh của thai nhi.

Cung cấp khoảng 3.9 – 7.6mg Carbohydrate/100g ốc và có thể thay đổi tùy theo từng loại, đem đến nguồn năng lượng lớn cho mẹ bầu cũng như góp phần vào sự phát triển của thai nhi

Hàm lượng canxi cao hơn cả thịt bò, giúp xương chắc khỏe, ngăn ngừa loãng xương, tích cực hình thành khung xương vững chãi cho thai nhi.

Cung cấp Photpho có tác dụng giúp cơ co giãn tốt hơn và giúp ổn định nhịp tim cho mẹ bầu.

Giàu axit amin và omega-3, rất cần thiết cho sự phát triển của não bộ và hệ thống thần kinh của thai nhi.

Cùng nhiều loại Vitamin và khoáng chất khác như vitamin B12, sắt, kẽm, selen, có vai trò giúp duy trì hệ thống miễn dịch, hỗ trợ sự phát triển của xương và răng, cung cấp năng lượng cho cả mẹ và thai nhi.

4. Một số loại ốc mẹ bầu cần tránh

Ngoài những loại ốc đem lại giá trị dinh dưỡng lớn và tốt cho sức khỏe mẹ bầu cùng thai nhi thì cũng có những loại ốc mà mẹ bầu cần phải tránh.

>> Xem thêm: Những loại cá bầu 3 tháng đầu không nên ăn

4.1 Ốc sên

Loại ốc này thường sống trong môi trường ẩm thấp, nhiều đất bẩn và vi khuẩn. Vì thế mẹ bầu không nên ăn ốc sên vì khả năng nhiễm ký sinh trùng giun tròn Angiostrongylus cantonensis rất cao. Đây là loại ký sinh trùng có thể gây ra viêm màng não, rối loạn thần kinh nếu con người ăn phải. Chưa kể, hàm lượng dinh dưỡng trong ốc sên rất thấp và không cần thiết với mẹ bầu.

4.2 Các loại ốc biển lạ, ốc không rõ nguồn gốc

Một số loại ốc biển như ốc tù và, ốc giác, ốc nhảy, ốc bàn tay, ốc mặt trăng… có thể chứa độc tố tự nhiên, đặc biệt khi sống ở vùng nước ô nhiễm hoặc nở hoa tảo biển. Mẹ bầu không nên ăn những loại ốc này, để tránh bị nhiễm độc, có thể dẫn đến bị ngộ độc, buồn nôn, chóng mặt, thậm chí co giật, rất nguy hiểm cho bản thân và thai nhi.

Vậy nên, mẹ bầu chỉ ăn những loại ốc quen thuộc, có nguồn gốc rõ ràng (như ốc hương, ốc mỡ, ốc bươu). Đồng thời cần tuyệt đối tránh các loại ốc lạ chưa được kiểm định an toàn.

4.3 Ốc sống, ốc tái, ốc nướng sơ

Những món ốc được chế biến chưa kỹ đều tiềm ẩn nguy cơ cao về vi khuẩn Salmonella, E.coli, sán lá gan hoặc ký sinh trùng đường ruột. Những mầm bệnh này không chỉ gây rối loạn tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm, mà còn có thể dẫn đến nhiễm trùng thai, sinh non hoặc sảy thai trong trường hợp nặng. Vì vậy, mẹ bầu tuyệt đối không nên ăn ốc chưa chín hoàn toàn dù chỉ là vài miếng nhỏ.

4.4 Ốc ngâm chua, ốc lên men, ốc tẩm hóa chất

Một số món ốc bán sẵn ngoài chợ hoặc hàng rong được ngâm với nước mắm chua, ớt, tỏi, hoặc tẩy trắng bằng hóa chất để giữ màu đẹp, nhưng thực tế lại tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ. Những loại ốc này không được nấu chín, có thể nhiễm khuẩn và độc tố, gây ngộ độc, tiêu chảy, hoặc viêm dạ dày. Phụ nữ mang thai có hệ miễn dịch yếu, nên hoàn toàn tránh xa các món ốc chế biến sẵn không đảm bảo vệ sinh.

4.5 Ốc đóng hộp, ốc đông lạnh lâu ngày

Ốc đóng hộp thường chứa chất bảo quản, muối và natri cao, trong khi ốc đông  lạnh lâu ngày dễ mất chất dinh dưỡng và bị biến đổi protein, gây khó tiêu hoặc dị ứng. Nếu mẹ bầu ăn thường xuyên, lượng muối cao trong ốc đóng hộp có thể làm tăng nguy cơ phù nề, cao huyết áp thai kỳ. Vì vậy, mẹ chỉ nên chọn ốc tươi mới, chế biến trong ngày, tránh các sản phẩm đóng hộp công nghiệp.

5. Cách chế biến và cách ăn ốc an toàn cho mẹ bầu

Để mẹ bầu có thể thưởng thức món ốc một cách an toàn mà vẫn giữ trọn dinh dưỡng, cách chế biến và cách ăn ốc đóng vai trò vô cùng quan trọng. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết giúp mẹ yên tâm hơn khi ăn ốc trong thai kỳ:

Chọn mua ốc tươi, có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo hương vị món ăn, thành phần dinh dưỡng và tính an toàn khi thưởng thức. Mẹ nên chọn ốc còn sống, vỏ sáng bóng, chạm nhẹ thấy thụt vào trong, không có mùi hôi, không nổi lên mặt nước. Tránh mua ốc đã ngâm sẵn hoặc ốc chết vì dễ bị nhiễm khuẩn và mất dinh dưỡng.

Cần làm sạch ốc kỹ lưỡng trước khi nấu do ốc thường sống ở bùn đất, dễ mang tạp chất, vi khuẩn và ký sinh trùng. Vì vậy, gia đình phải cần ngâm ốc trong nước muối loãng pha thêm vài lát ớt hoặc giấm từ 1 – 2 tiếng để ốc nhả bùn. Có thể thêm thìa kim loại hoặc vài cọng rau răm để ốc nhả nhớt nhanh hơn.

Sau khi ngâm, rửa lại nhiều lần bằng nước sạch cho đến khi nước trong hoàn toàn. Khi luộc, mẹ nên cho thêm gừng, sả hoặc lá chanh để khử mùi tanh và hỗ trợ tiêu hóa.

Không ăn những món nướng sơ hay các món ốc tái vì có thể chứa những ký sinh trùng và vi khuẩn gây bệnh. Không nên ăn ốc đã để nguội lâu vì vi khuẩn có thể phát triển lại, đặc biệt trong thời tiết nóng ẩm.

Ốc tuy giàu dinh dưỡng nhưng cũng chứa cholesterol và đạm cao, dễ gây đầy bụng hoặc khó tiêu nếu ăn nhiều. Do đó mẹ chỉ nên ăn lượng vừa phải, không nên ăn quá nhiều, chỉ nên ăn 1 – 2 lần mỗi tuần, mỗi lần khoảng 100 – 150g thịt ốc là vừa đủ. Không nên ăn liên tục hoặc kết hợp cùng nhiều món hải sản khác trong một bữa để tránh tăng nguy cơ dị ứng.

Khi ăn ốc, nên ăn kèm rau gừng, sả, tía tô để hỗ trợ tiêu hóa, giảm lạnh bụng. Ngoài ra cần lưu ý rằng nhiều người ăn ốc kèm rau răm, nhưng đây là loại rau có tính cay nóng, nên không phù hợp với phụ nữ mang thai.

Chỉ nên dùng những loại nước chấm không quá cay để tránh làm mẹ bị kích ứng, hoặc ợ nóng. Tuyệt đối tránh nước chấm tái sử dụng hoặc chế biến sẵn không đảm bảo vệ sinh.

Mẹ bầu không ăn ốc khi đang mệt, cảm cúm hoặc rối loạn tiêu hóa vì ốc có tính hàn, dễ khiến cơ thể lạnh bụng, tăng cảm giác buồn nôn. Hãy đợi đến khi khỏe hơn rồi mới ăn lại, và nên dùng kèm gừng hoặc sả để cân bằng nhiệt.

Ưu tiên ăn ốc tại nhà, hạn chế ăn hàng quán vì các hàng ốc vỉa hè thường khó kiểm soát nguồn nguyên liệu, cách bảo quản và vệ sinh dụng cụ chế biến. Mẹ bầu nên chế biến ốc tại nhà để chủ động ngâm rửa sạch và đảm bảo chín kỹ. Nếu thèm ăn ngoài hàng, chỉ nên chọn những quán ốc uy tín, đông khách, chế biến tại chỗ, có giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.

Trên đây là những lý giải về thắc mắc bà bầu có được ăn ốc không và các lưu ý để đảm bảo an toàn cho mẹ bầu cùng thai nhi. Các ba mẹ cùng tham khảo để đảm bảo được ăn ngon miệng, tiếp nhận nhiều dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe bản thân lẫn sự phát triển của các bé nhé.