Bé bị hóc xương cá phải làm sao? Cách xử lý an toàn tại nhà

Cá là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng, tốt cho sự phát triển trí não và thể chất của trẻ nhỏ. Nhưng đi kèm với lợi ích đó lại là một nỗi ám ảnh của nhiều cha mẹ nhất là khi trẻ bị hóc xương cá. Chỉ một mảnh xương nhỏ cũng đủ khiến bé đau, khó nuốt, thậm chí sợ ăn cá trong thời gian dài. Nhiều bố mẹ vì hoảng hốt đã áp dụng sai cách xử lý khi con bị hóc xương như ép con nuốt cơm khô hay dùng tay móc họng, vô tình khiến tình trạng hóc xương nguy hiểm hơn. Vậy bé bị hóc xương cá phải làm sao? Cách xử lý nào an toàn nhất cho bé? Cùng Moaz BéBé tìm hiểu chi tiết trong bài viết này để bố mẹ yên tâm hơn khi cho con ăn cá nhé!

1. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị hóc xương cá

Trẻ nhỏ chưa biết diễn tả rõ cảm giác trong họng, vì vậy việc phát hiện sớm dấu hiệu trẻ em bị hóc xương cá là điều cực kỳ quan trọng. Dưới đây là một vài dấu hiệu bố mẹ nên lưu ý:

• Trẻ đột ngột ho, nôn khan hoặc kêu đau cổ: Nếu bé đang ăn cá mà bất ngờ ho dữ dội, nôn khan, hoặc dùng tay chỉ vào cổ họng, rất có thể bé đã bị hóc xương.
• Bé bỏ ăn, khó nuốt hoặc chảy nước dãi: Khi xương mắc trong cổ, bé sẽ đau khi nuốt, sợ ăn hoặc không chịu uống nước. Một số bé còn tiết nhiều nước dãi vì đau.
• Nghe tiếng khàn hoặc thở khò khè: Nếu hóc xương sâu, bé có thể nói khàn hoặc thở rít. Lúc này, cần xử lý cẩn thận và nhanh chóng đưa đi khám.

Mẹ hãy nhớ rằng, không phải lúc nào mẹ cũng có thể thấy xương bằng mắt thường, nên nếu nghi ngờ, bố mẹ không nên tự soi họng hay thò tay vào miệng con, mà nên quan sát hành vi và phản ứng của con thật kỹ.

2. Bé bị hóc xương cá phải làm sao? Các bước xử lý tại nhà

Khi thấy bé bị hóc xương cá, việc đầu tiên và quan trọng nhất là bố mẹ cần phải giữ bình tĩnh. Bởi lúc này, nếu vì hoảng hốt hành động vội vàng có thể khiến xương găm sâu hoặc gây tổn thương họng của con. Dưới đây là các bước xử lý an toàn mà Moaz BéBé khuyên cha mẹ nên áp dụng: (Tham khảo)

2.1 Bước 1: Giữ bình tĩnh và trấn an con

Việc đầu tiên không phải là bố mẹ tìm mọi cách lấy xương ra, mà hãy bình tĩnh và trấn an con. Bởi khi hóc, trẻ sẽ sợ hãi, khóc to, la hét hoặc ho liên tục. Những phản ứng này vô tình khiến cơ cổ họng co thắt mạnh hơn, khiến xương càng bám chặt hoặc chui sâu vào niêm mạc họng.

Lúc này, mẹ hãy đặt con ngồi yên, đừng để nằm ngửa, nhẹ nhàng ôm con vào lòng và nói những câu trấn an như: “Không sao đâu con, có mẹ ở đây rồi ” Giọng nói dịu dàng của mẹ sẽ giúp bé bình tĩnh lại, dễ hợp tác hơn trong các bước tiếp theo.

2.2 Bước 2: Quan sát kĩ biểu hiện của con

Sau khi con đã bình tĩnh hơn, bố mẹ cần quan sát kỹ các dấu hiệu để ước lượng mức độ hóc xương bằng cách trả lời các câu hỏi:

• Bé có nuốt nước bọt được không?
• Có khò khè, thở khó hoặc tím tái không?
• Bé có chỉ tay vào cổ hoặc vùng họng liên tục không?

Nếu con vẫn thở bình thường, nói được, không khó thở thì nhiều khả năng xương chỉ mắc nhẹ ở vùng họng. Khi đó bố mẹ có thể thử vài cách xử lý nhẹ nhàng tại nhà. Ngược lại, nếu bé thở rít, khóc ngắt quãng, không nói được hoặc tím tái, thì phải đưa đi viện ngay lập tức, tuyệt đối không cố gắng gắp xương tại nhà.

2.3 Bước 3: Cho bé uống một ngụm nước ấm nhỏ

Khi xương nhỏ và mắc nông, nước ấm là trợ thủ cực kỳ hữu ích. Nó giúp làm mềm niêm mạc họng, làm dịu cảm giác đau và giúp xương dễ trôi xuống hơn.

Mẹ chỉ cần cho bé uống 1–2 ngụm nhỏ nước ấm, không ép con uống nhanh hoặc quá nhiều vì có thể làm con sặc. Nếu mắc xương nhỏ, con sẽ cảm thấy dễ chịu hơn sau vài phút.

Ngoài ra, nếu bé lớn hơn 2 tuổi, mẹ có thể cho con uống nước mật ong ấm loãng. Mật ong giúp giảm viêm, làm trơn cổ họng và dễ đẩy xương ra ngoài hơn.

2.4 Bước 4: Dùng thực phẩm mềm giúp đẩy xương

Nếu sau khi uống nước ấm bé vẫn thấy vướng nhẹ, mẹ có thể áp dụng thêm cách nuốt thức ăn mềm để cuốn xương trôi xuống.

Những thực phẩm có thể dùng gồm:

• Cơm mềm nắm nhỏ bằng đầu ngón tay út
• Chuối chín nghiền hoặc cắt khoanh nhỏ
• Bánh mì mềm, xé miếng vừa phải

Cho bé ngậm, nuốt chậm từng miếng nhỏ. Thức ăn mềm sẽ kéo theo xương đi xuống thực quản. Nhưng lưu ý chỉ áp dụng cách này khi con mắc xương nhỏ, nuốt không đau nhiều. Nếu con khóc, khạc, hoặc kêu đau rõ rệt thì ngưng ngay.

2.5 Bước 5: Kiểm tra phản ứng sau 5–10 phút

Sau khi áp dụng các bước trên, cha mẹ hãy quan sát lại xem:

• Bé có còn kêu đau không?
• Còn ho hay nuốt khó không?
• Có nước bọt lẫn máu không?

Nếu bé hết đau, không còn khó chịu, khả năng cao xương đã trôi xuống. Mẹ có thể cho bé uống thêm vài ngụm nước ấm hoặc sữa ấm để làm dịu cổ họng. Nhưng nếu bé vẫn khó chịu, khàn giọng, ho khan, đau nhiều khi nuốt, thì không nên thử thêm bất kỳ mẹo nào khác mà hãy đưa bé đến bác sĩ chuyên khoa Tai – Mũi – Họng càng sớm càng tốt.

2.6 Bước 6: Chăm sóc con sau khi hóc xương

Sau khi lấy xương ra, cổ họng của bé thường nhạy cảm và hơi rát. Mẹ nên:

• Cho con ăn đồ mềm, ấm, dễ nuốt như cháo, súp, sữa.
• Tránh đồ chua, cay, nóng để họng nhanh hồi phục.
• Nếu bác sĩ kê thuốc kháng viêm hoặc giảm đau, mẹ nhớ tuân thủ đủ liều.
• Giữ vệ sinh răng miệng cho con sạch sẽ, súc miệng bằng nước muối loãng 1–2 lần/ngày.

3. Mẹo chữa hóc xương cá cho bé đơn giản tại nhà

Khi trẻ bị hóc xương cá, cha mẹ thường lúng túng và lo lắng không biết nên xử lý thế nào cho đúng và an toàn. Dưới đây là một số mẹo đơn giản mà bạn có thể áp dụng tại nhà để giúp bé dễ chịu hơn:

3.1 Dùng kẹo dẻo

Nghe có vẻ lạ, nhưng kẹo dẻo là một mẹo khá hiệu quả giúp lấy xương cá mắc trong họng trẻ. Khi bé bị hóc, mẹ hãy cho bé nhai một miếng kẹo mềm rồi nuốt nhẹ. Độ dính và lượng đường trong kẹo có thể bám vào mảnh xương và kéo chúng xuống dưới.

>> Xem thêm: Cách nấu cháo tôm cho bé ăn dặm vừa ngon vừa bổ

3.2 Cho bé ăn các loại hạt

Những loại hạt như đậu phộng, hạnh nhân hay óc chó có kết cấu hơi thô. Khi trẻ nhai kỹ rồi nuốt, các mảnh hạt có thể cuốn theo mảnh xương, giúp nó trôi xuống và không còn bám chặt trong cổ họng.

3.3 Uống dầu ô liu

Dầu ô liu có đặc tính bôi trơn rất tốt, giúp làm mềm và làm trơn mảnh xương để bé có thể nuốt xuống dễ dàng hơn.

3.4 Ăn xôi hoặc cơm nếp

Một thìa xôi hoặc cơm nếp được nhai kỹ rồi nuốt có thể giúp xương cá bám vào và trôi xuống dạ dày. Nhắc trẻ nuốt từ từ để tránh bị sặc.

3.5 Ăn chuối

Chuối mềm và dẻo tương tự kẹo dẻo. Cho bé cắn một miếng chuối lớn, ngậm khoảng một phút rồi nuốt sẽ giúp chuối kéo theo mảnh xương xuống.

4. Bé bị hóc xương cá ở cổ họng, khi nào cần đưa đi viện ngay?

Không phải trường hợp hóc nào cũng tự khỏi. Một số tình huống, nếu chậm trễ, xương cá có thể gây tổn thương mô họng, sưng viêm, thậm chí nhiễm trùng. Bố mẹ cần đưa con đi khám ngay nếu thấy:

• Bé khó thở, thở khò khè hoặc tím tái.
• Bé nuốt nước bọt cũng đau, kèm chảy nước dãi nhiều.
• Có máu trong nước bọt hoặc cổ họng sưng đỏ.
• Bé không nói chuyện bình thường hoặc ho liên tục không ngừng.

Tại bệnh viện, bác sĩ chuyên khoa sẽ dùng đèn soi họng và kẹp chuyên dụng để lấy xương ra một cách nhẹ nhàng, an toàn, không làm bé sợ.

5. Vì sao không nên tự móc xương cá cho trẻ tại nhà?

Nhiều cha mẹ vì nóng ruột nên vội vàng dùng tay, đũa, tăm hoặc muỗng nhỏ để lấy xương cho con. Đây là sai lầm rất nguy hiểm, vì:

• Xương có thể găm sâu hơn nếu bị đụng vào.
• Dễ gây chảy máu hoặc trầy xước họng, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
• Bé sẽ hoảng sợ, co cổ họng lại, khiến việc gắp xương sau này càng khó.

Cổ họng của trẻ nhỏ rất nhạy cảm, chỉ cần một tác động nhẹ cũng có thể gây sưng viêm hoặc chấn thương. Vì vậy, tốt nhất là đưa con đến cơ sở y tế nếu không chắc chắn.

6. Cách phòng tránh hóc xương cá ở trẻ

“Phòng hơn chữa” phòng ngừa luôn là bước quan trọng nhất. Để tránh gặp tình huống nguy cấp trên, Moaz BéBé gợi ý cho cha mẹ một vài mẹo nhỏ đơn giản mà cực kỳ hiệu quả:

>> Xem thêm: Bé mấy tháng ăn được cá hồi? Tác hại khi bé ăn cá hồi sớm

• Lọc xương thật kỹ trước khi cho bé ăn: Hãy dành chút thời gian để gỡ kỹ từng khúc cá, nhất là phần bụng và lưng vì đây là nơi có nhiều xương nhỏ nhất. Mẹ có thể dùng nhíp gắp xương hoặc chọn cá phi lê sẵn.
• Chọn loại cá ít xương cho bé: Một số loại cá phù hợp cho trẻ nhỏ mẹ có thể lựa chọn như cá hồi, cá basa, cá thu, cá ngừ. Những loại cá này thường ít xương nhỏ, mềm, dễ chế biến và giàu DHA cho bé.
• Tập cho con thói quen ăn chậm, nhai kỹ: Trẻ nhỏ thường vừa ăn vừa cười đùa, nói chuyện. Bố mẹ nên hướng dẫn bé ngồi ngay ngắn, tập trung khi ăn để tránh hóc.
• Không để bé ăn một mình: Luôn có người lớn bên cạnh khi con ăn cá hoặc thực phẩm có xương. Đôi khi chỉ một giây mất tập trung cũng có thể khiến bé bị hóc xương cá

7. Câu hỏi thường gặp về việc trẻ bị hóc xương cá

7.1 Bé hóc xương cá nhỏ có tự hết không?

Câu trả lời: Trong một số trường hợp, xương nhỏ và mềm có thể tự trôi xuống theo đường tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu bé vẫn kêu đau hoặc ho, bố mẹ nên đưa con đi khám để đảm bảo an toàn. Không nên chủ quan.

7.2 Dân gian bảo cho bé nuốt cơm nguội có hiệu quả không?

Câu trả lời: Phương pháp này chỉ nên áp dụng khi xương rất nhỏ và mắc nông. Nếu xương to, nhọn, cơm nguội có thể làm xương găm sâu hơn và trầy xước họng bé. Vì vậy, chỉ nên thử với xương nhỏ, và nếu không cải thiện sau 1–2 lần thì phải cho bé đi viện.

7.3 Có nên cho bé uống nước mắm hay giấm để làm mềm xương không?

Câu trả lời: Tuyệt đối không nên, bởi giấm hay nước mắm mặn đều có thể gây bỏng rát niêm mạc họng, làm tình trạng viêm nặng hơn.

7.4 Làm sao biết xương còn mắc hay đã trôi xuống?

Câu trả lời: Nếu bé vẫn cảm thấy đau hoặc có cảm giác vướng, cha mẹ nên đưa bé đến bác sĩ để soi họng. Đôi khi xương nhỏ có thể găm ở sâu, không nhìn thấy bằng mắt thường.

7.5 Trẻ bị hóc xương cá bao lâu thì khỏi?

Câu trả lời: Nếu xử lý đúng, thường sau 1–2 ngày cổ họng bé sẽ hết đau. Nhưng nếu sưng đỏ hoặc viêm, bác sĩ có thể kê thêm thuốc kháng viêm nhẹ để bé hồi phục nhanh hơn.

Hóc xương cá ở trẻ nhỏ là tình huống phổ biến nhưng hoàn toàn có thể xử lý an toàn nếu cha mẹ bình tĩnh và làm đúng cách. Mẹ hãy luôn nhớ rằng, khi bé bị hóc xương cá, mẹ không nên tự móc họng con, không ép nuốt đồ cứng,.. mẹ chỉ cần một chút cẩn thận, một chút quan sát, là đủ để bảo vệ con yêu khỏi những rủi ro không đáng có. Moaz BéBé mong rằng qua bài viết này, cha mẹ đã biết rõ bé bị hóc xương cá phải làm sao, để mỗi bữa ăn với cá không còn là nỗi lo, nỗi ám ảnh đối với mẹ.