Dạ dày trẻ sơ sinh nằm ngang hay dọc? Con hay ọc trớ có phải do dạ dày? 

Trong những tháng đầu đời, hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh còn non nớt và có nhiều sự khác biệt so với người lớn. Và một trong những điểm đặc biệt khiến nhiều cha mẹ quan tâm là dạ dày trẻ sơ sinh nằm ngang hay dọc, vì điều này liên quan trực tiếp đến tình trạng trào ngược, con hay nôn trớ, ọc sữa và khả năng hấp thu dinh dưỡng của bé. Trong bài viết dưới đây, Moaz BéBé sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ đặc điểm cấu tạo và sự phát triển của dạ dày trẻ sơ sinh để có thể chăm sóc con đúng cách, hạn chế những rối loạn tiêu hóa thường gặp, cùng tìm hiểu ngay nhé!

1. Dạ dày của trẻ sơ sinh có gì đặc biệt?

Dạ dày của trẻ sơ sinh khác biệt khá nhiều so với người lớn, cả về cấu tạo lẫn chức năng. Chính những đặc điểm này là nguyên nhân khiến bé thường gặp tình trạng nôn trớ, ọc sữa trong những tháng đầu đời.

Một số điểm nổi bật có thể kể đến như sau:

• Dung tích rất nhỏ: Ngay khi mới sinh, dạ dày của bé chỉ chứa được khoảng 5 – 7ml sữa, tương đương một hạt anh đào. Trong những ngày tiếp theo, dung tích này tăng dần nhưng vẫn còn hạn chế, vì vậy trong những ngày đầu sau sinh, trẻ cần bú nhiều cữ trong ngày để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng.
• Cơ thắt tâm vị chưa hoàn thiện: Tâm vị là van nối giữa thực quản và dạ dày. Với trẻ sơ sinh, cơ này còn yếu, chưa đóng chặt nên sữa dễ bị trào ngược ra ngoài, đặc biệt khi bé bú quá no hoặc nằm ngay sau khi bú. Đây cũng là nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng trẻ hay ọc sữa, nôn trớ.
• Hình dạng dạ dày nằm ngang: Khác với người trưởng thành có dạ dày nằm dọc, dạ dày trẻ sơ sinh lại nằm ngang trong ổ bụng. Tư thế này khiến thức ăn lưu thông chậm và dễ bị đẩy ngược trở lại thực quản.
• Men tiêu hóa chưa đầy đủ: Hệ thống enzyme trong dạ dày và ruột của trẻ sơ sinh còn non nớt, chưa đủ để tiêu hóa đa dạng thực phẩm. Vì vậy, trong giai đoạn đầu đời, sữa mẹ hoặc sữa công thức là nguồn dinh dưỡng phù hợp nhất.
• Tốc độ phát triển nhanh: Dù nhỏ bé khi mới sinh nhưng dạ dày của trẻ sơ sinh lại phát triển rất nhanh. Chỉ sau 1 tháng, dung tích dạ dày có thể tăng lên 80 – 150ml, gấp nhiều lần so với lúc mới chào đời.

2. Kích thước dạ dày của trẻ sơ sinh

Có bao giờ mẹ thắc mắc, tại sao những ngày đầu sau sinh con bú ít, bú nhiều lần, mỗi lần chỉ khoảng 5 – 10ml sữa nhưng chỉ sau hơn 1 tuần con có thể ăn được nhiều hơn khoảng 45 – 60ml/lần không?

>> Xem thêm: Làm sao để bé hết bú lắt nhắt? Nguyên Nhân & giải pháp khắc phục

Câu trả lời là do kích thước dạ dày của trẻ sơ sinh có sự thay đổi nhanh chóng. Cụ thể:

• Ngày đầu tiên sau sinh: Dạ dày bé chỉ to bằng hạt anh đào, dung tích khoảng 5 – 7ml. Lượng sữa này vừa đủ để bé làm quen với việc bú và tiêu hóa.
• Ngày thứ 3: Dạ dày phát triển bằng quả óc chó, chứa được khoảng 22 – 27ml sữa. Bé bắt đầu bú được nhiều hơn và khoảng cách giữa các cữ có thể dài hơn đôi chút.
• Ngày thứ 7: Dạ dày bé lớn bằng quả mơ, dung tích tăng lên khoảng 45 – 60ml. Lúc này, hiện tượng nôn trớ có thể vẫn xảy ra nếu mẹ cho bú quá nhiều trong một lần.
• Sau 1 tháng: Dạ dày trẻ đã có thể chứa khoảng 80 – 150ml sữa. Trẻ bú được nhiều hơn nhưng vẫn cần chia thành nhiều cữ nhỏ để đảm bảo tiêu hóa tốt.
• Khoảng 6 tháng tuổi: Dung tích dạ dày bé có thể đạt 200ml trở lên, phù hợp để bắt đầu tập ăn dặm và giảm số lần bú trong ngày.

3. Dạ dày trẻ sơ sinh nằm ngang hay nằm dọc?

Như đã nói ở trên, một trong những đặc điểm tiêu hóa đặc biệt của trẻ sơ sinh là dạ dày nằm ngang trong ổ bụng thay vì nằm dọc như ở người trưởng thành. Điều này có nghĩa là dạ dày của bé không thẳng đứng, mà gần như nằm song song với mặt đất khi bé nằm ngửa. Chính vì cấu tạo này, kết hợp với việc van tâm vị còn yếu, nên sữa rất dễ bị trào ngược lên trên mỗi khi bé bú quá no hay thay đổi tư thế đột ngột hoặc ngay sau khi được đặt nằm.

>> Xem thêm: Bé vừa bú vừa ngủ phải làm sao? Cách khắc phục hiệu quả mẹ nào cũng nên biết

Dạ dày nằm ngang cũng đồng nghĩa với việc khả năng chứa và tiêu hóa sữa của trẻ còn hạn chế. Thức ăn đi xuống chậm hơn, dễ gây hiện tượng đầy bụng, nôn trớ, đặc biệt trong những tháng đầu đời. Tuy nhiên, đây hoàn toàn là đặc điểm sinh lý bình thường, không phải bệnh lý. Khi trẻ lớn hơn, cơ tiêu hóa phát triển, van tâm vị khép chặt hơn và dạ dày dần chuyển sang tư thế dọc, tình trạng trào ngược sẽ giảm đi đáng kể nên cha mẹ không nên quá lo lắng

4. Khi nào dạ dày trẻ sơ sinh hết nằm ngang?

Thông thường, khi trẻ từ 1 – 2 tuổi, cấu trúc dạ dày dần thay đổi từ tư thế nằm ngang sang tư thế dọc. Lúc này, van tâm vị đã chắc chắn hơn, cơ dạ dày phát triển khỏe mạnh, nhờ đó tình trạng trào ngược giảm hẳn. Đây cũng là giai đoạn trẻ nên bắt đầu ăn dặm, hệ tiêu hóa dần thích nghi tốt hơn với nhiều loại thực phẩm khác nhau.

5. Cách hạn chế trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh

Do dạ dày trẻ sơ sinh nằm ngang và van tâm vị còn yếu nên hiện tượng trào ngược dạ dày – thực quản rất dễ xảy ra ở trong những tháng đầu đời. Đây là tình trạng sinh lý bình thường nhưng nếu xảy ra thường xuyên có thể khiến trẻ khó chịu, quấy khóc, thậm chí ảnh hưởng đến việc bú và hấp thu dinh dưỡng. (Tham khảo)

Vì thế, cha mẹ có thể áp dụng một số cách sau để hạn chế tình trạng này:

• Cho bé bú đúng tư thế: Khi cho bú, nên giữ đầu và thân bé cao hơn bụng mẹ một chút để giúp sữa dễ dàng di chuyển xuống dạ dày thay vì trào ngược lên thực quản. Với trẻ bú bình, cha mẹ nên giữ bình sữa nghiêng sao cho núm vú luôn đầy sữa, tránh việc bé nuốt nhiều không khí.
• Không cho con bú quá nhiều trong một lần: Vì dạ dày bé còn nhỏ, nếu bú quá no sẽ dễ gây căng đầy, trào ngược. Thay vào đó, hãy chia nhỏ cữ bú, cho bé bú lượng vừa đủ và đều đặn trong ngày.
• Giúp bé ợ hơi sau khi bú: Sau khi bú xong, cha mẹ nên bế trẻ thẳng đứng, áp vào vai và vỗ nhẹ lưng từ 10 – 15 phút để đẩy khí thừa trong dạ dày ra ngoài. Đây là cách rất quan trọng để giảm nôn trớ.
• Không đặt bé nằm ngay sau khi bú: Nên để bé ngồi hoặc bế thẳng ít nhất 20 – 30 phút sau bú. Trường hợp đặt bé nằm, cha mẹ nên cho bé nằm nghiêng hoặc nằm ngửa nhưng kê gối hơi cao để hạn chế sữa trào ngược.
• Tránh cho bé vận động mạnh sau khi bú: Các động tác như bế xốc, ép bụng, thay tã ngay sau khi ăn có thể làm tăng nguy cơ con bị ọc sữa.
• Điều chỉnh chế độ bú phù hợp: Với trẻ bú mẹ, mẹ nên ăn uống lành mạnh, tránh thực phẩm dễ gây đầy hơi. Với trẻ bú bình, cha mẹ cần chọn loại sữa công thức phù hợp, dễ tiêu hóa, đồng thời sử dụng núm ti có lỗ vừa để bé bú chậm và đều.

6. Các câu hỏi thường gặp về dạ dày trẻ sơ sinh

6.1 Vì sao trẻ sơ sinh hay ọc sữa?

Câu trả lời: Nguyên nhân chính là do dạ dày trẻ sơ sinh nằm ngang và van tâm vị còn yếu, chưa khép chặt. Khi bé bú quá nhiều, nuốt không khí vào bụng hoặc nằm ngay sau khi bú, sữa sẽ dễ dàng trào ngược ra ngoài. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường, thường giảm dần khi trẻ lớn hơn.

6.2 Trẻ sơ sinh bao lâu thì hết ọc sữa, trào ngược?

Câu trả lời: Thông thường, khi trẻ từ 12 – 18 tháng tuổi, dạ dày đã dần chuyển sang tư thế dọc, cơ thắt tâm vị chắc chắn hơn nên tình trạng nôn trớ giảm rõ rệt. Tuy nhiên, một số bé có thể hết trào ngược sớm hơn, có thể là khoảng sau 6 tháng tuổi.

>> Xem thêm: Mẹo trị ọc sữa cho trẻ sơ sinh đơn giản, hiệu quả

6.3 Bé ọc sữa nhiều có nguy hiểm không?

Câu trả lời: Nếu trẻ vẫn bú tốt, tăng cân đều, tỉnh táo, đi tiểu bình thường thì ọc sữa không đáng lo. Nhưng nếu bé nôn liên tục, nôn kèm máu, dịch xanh, bụng chướng hoặc bỏ bú, sụt cân thì cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để loại trừ bệnh lý tiêu hóa.

6.4 Sau khi bú có nên cho bé nằm ngay không?

Câu trả lời: Không nên vì dạ dày nằm ngang, nếu cho bé nằm ngay sau khi bú sẽ làm tăng nguy cơ trào ngược.

6.5 Có nên cho trẻ sơ sinh bú nhiều trong một cữ để no lâu?

Câu trả lời: Không. Vì dạ dày của trẻ sơ sinh còn nhỏ, dung tích hạn chế, nếu bú quá nhiều sẽ dễ gây căng dạ dày, trào ngược và khó tiêu. Tốt nhất, cha mẹ nên chia nhỏ các cữ bú, mỗi lần vừa đủ nhu cầu, để bé dễ tiêu hóa và hấp thu tốt hơn.

Đọc đến đây có lẽ bạn đã có câu trả lời cho câu hỏi: “Dạ dày trẻ sơ sinh nằm ngang hay dọc” rồi đúng không? Dạ dày trẻ sơ sinh có cấu tạo nằm ngang, dung tích nhỏ và cơ chế hoạt động chưa hoàn thiện. Đây cũng là nguyên nhân chính khiến bé dễ bị nôn trớ, trào ngược trong những tháng đầu đời. Khi trẻ lớn dần, dạ dày sẽ chuyển sang tư thế dọc và hoạt động ổn định hơn tình trạng nên chớ cũng sẽ giảm dần. Do đó, cha mẹ cần nắm rõ đặc điểm này để chăm sóc bé đúng cách, đồng thời áp dụng những biện pháp hạn chế trào ngược, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh. Moaz BéBé hy vọng đã mang  lại nhiều thông tin, kiến thức hữu ích tới cha mẹ, chúc bé nhà mình luôn khoẻ mạnh.