Dấu hiệu trẻ mắc đẹn tang? Cách trị đẹn tang hiệu quả

Làm mẹ, ai cũng muốn con khỏe mạnh, bú ngoan và lớn nhanh từng ngày. Nhưng có những lúc, mẹ bỗng thấy bé bú kém, trong miệng có mảng trắng bám chặt, lau mãi không hết. Nghe người lớn trong nhà bảo đó là bị mắc đẹn tang. Vậy đẹn tang là gì? dấu hiệu trẻ mắc đẹn tang ra sao? hãy cùng Moaz BéBé tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

1. Tìm hiểu: Đẹn tang là gì?

Nhiều cha mẹ hoang mang khi thấy miệng bé xuất hiện các mảng trắng nhưng không biết đó là dấu hiệu gì. Vậy đẹn tang là gì và có nguy hiểm không?

1.1 Theo quan niệm dân gian đẹn tang là gì?

Từ xa xưa, “đẹn tang” là cách các bà, các mẹ gọi hiện tượng trong miệng trẻ xuất hiện những mảng trắng bám chặt trên lưỡi, lợi, hoặc niêm mạc miệng. Dân gian cho rằng bé ăn phải tang, bị nóng trong người hoặc mẹ không kiêng khem ăn đồ tanh, đồ nóng khiến sữa lên đẹn, làm miệng bé bị đẹn tang.

Ở một số vùng quê còn tin rằng mắc đẹn tang là do mẹ phạm kiêng tang như tiếp xúc với người có tang, ăn đồ tanh khi có tang… nên truyền sang con qua sữa mẹ. Vì thế, nhiều mẹ bỉm ngày xưa thường dùng mẹo dân gian như thổi đẹn, bôi vôi trầu, bôi mật ong, hay bôi lá thuốc để chữa đẹn tang cho trẻ.

1.2 Theo y học hiện đại đẹn tang là gì?

Ngày nay, y học giải thích hiện tượng này rất rõ ràng. Phần lớn các bé bị đẹn tang thực chất là đang nhiễm nấm Candida albicans. Đây là một loại nấm thường trú trong khoang miệng của người. Bình thường, nấm này vô hại, nhưng khi môi trường miệng mất cân bằng do nóng, vệ sinh kém, hoặc dùng thuốc kháng sinh,… chúng phát triển quá mức và gây ra những mảng trắng dày, bám chặt trên lưỡi và nướu.

Nói cách khác: Đẹn tang không phải bệnh nguy hiểm, mà là một dạng nấm miệng, dễ gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đặc biệt trong giai đoạn bú sữa mẹ. Và đẹn tang không lây qua sữa mẹ, nên mẹ không cần ngừng cho con bú mà chỉ cần biết cách vệ sinh đúng là bé sẽ nhanh khỏi.

2. Nguyên nhân khiến trẻ mắc đẹn tang

Thực tế, có rất nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị đẹn tang, cả từ bên trong cơ thể lẫn thói quen sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là những lý do phổ biến nhất mà Moaz BéBé đã tổng hợp mẹ nên lưu ý:

• Bé bị nóng trong, tiêu hóa kém: Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh, có hệ tiêu hóa còn yếu. Khi bé bị nóng trong, thiếu nước,…miệng bé dễ bị khô, tạo điều kiện cho nấm phát triển.
• Ảnh hưởng từ chế độ ăn của mẹ: Nếu mẹ đang cho con bú mà ăn quá nhiều đồ cay, chiên, mặn hoặc nước ngọt có gas, sữa mẹ sẽ nóng, khiến miệng bé dễ nổi mụn, rôm sảy, hoặc mắc đẹn tang.
• Vệ sinh miệng bé chưa đúng các: Nhiều mẹ nghĩ rằng, bé chưa mọc răng thì chưa cần vệ sinh miệng, nhưng thực tế thì ngược lại. Sau mỗi cữ bú, sữa thường đọng lại trong khoang miệng tạo môi trường cho nấm phát triển. Nếu không lau miệng thường xuyên, nấm sẽ sinh sôi và gây đẹn.
• Đồ dùng của bé không sạch: Bình sữa, núm ti, ti giả, thìa, hay đồ chơi ngậm miệng,… không được tiệt trùng kỹ chính là cầu nối đưa vi khuẩn, nấm vào miệng trẻ.
• Bé hoặc mẹ đang dùng thuốc: Khi bé hoặc mẹ đang cho con bú sử dụng thuốc kháng sinh, corticoid…, vi khuẩn có lợi trong cơ thể bị tiêu diệt, khiến nấm Candida phát triển mạnh, gây ra tình trạng đẹn tang.

>> Xem thêm: Trẻ em nóng trong uống gì cho mát? Lời khuyên từ chuyên gia

3. Dấu hiệu trẻ mắc đẹn tang

Nhận biết trẻ mắc đẹn tang sớm giúp mẹ tránh được nhiều lo lắng và việc xử lý cũng nhẹ nhàng hơn.

Dưới đây là 5 dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy bé đang mắc đẹn tang:

• Trẻ xuất hiện mảng trắng trong miệng: Mẹ quan sát sẽ thấy những mảng trắng dày, mịn như sữa đông, bám chặt trên lưỡi, lợi, má trong hoặc vòm họng. Mảng trắng này khác với cặn sữa thông thường, các mảng này rất khó lau sạch, nếu cố lau mạnh có thể làm chảy máu hoặc bé đau rát.
• Bé bú ít, bú ngắt quãng, quấy khóc: Miệng đau khiến bé bú khó, bú được một lát thì dừng lại, hoặc khóc thét khi mẹ đưa ti vào. Một số bé có thể từ chối bú hoàn toàn vì quá đau.
• Hơi thở có mùi lạ: Khi miệng bé có nấm, hơi thở thường có mùi hơi chua hoặc tanh nhẹ. Đây là dấu hiệu mẹ nên chú ý sớm để xử lý kịp thời.
• Bé hay quấy, khó ngủ, khó chịu: Do đau rát miệng, bé thường khóc đêm, ngủ chập chờn, bú không đủ, khiến cả mẹ và con đều mệt.
• Lợi và nướu sưng đỏ: Nếu để lâu không điều trị, nấm lan rộng khiến lợi bé sưng đỏ, rát, đôi khi còn chảy máu nhẹ khi chạm vào

4. Cách phân biệt đẹn tang và cặn sữa đơn giản nhất

Moaz BéBé đã tìm ra những điểm khác biệt điển hình giúp mẹ phân biệt dễ dàng cặn sữa và đẹn tang:

Đặc điểm	Đẹn tang	Cặn sữa
Màu sắc	Trắng đục, dày, mịn như phô mai	Trắng mỏng, dễ trôi
Vị trí	Lưỡi, lợi, má trong, vòm miệng	Trắng mỏng, dễ trôi
Lau bằng gạc	Không sạch, có thể chảy máu	Dễ lau sạch
Phản ứng của trẻ	Đau, rát, bỏ bú	Không đau, bú bình thường

Vì thế, nếu thấy miệng con có mảng màu trắng lau bằng gạc ấm mà vẫn thấy không sạch, rất có thể con đã bị đẹn tang.

5. Cách xử lý khi trẻ mắc đẹn tang

Đây là phần quan trọng nhất, vì nếu mẹ xử lý sai, bé có thể bị viêm miệng nặng hơn hoặc lây lan xuống họng. Ba mẹ hãy cùng Moaz BéBé xem cách chăm bé an toàn, nhẹ nhàng mà vẫn hiệu quả dưới đây nhé!

5.1 Vệ sinh miệng cho bé đúng cách

Mẹ nên thực hiện việc vệ sinh miệng cho con theo các bước:

• Dùng gạc mềm hoặc khăn xô sạch, quấn quanh ngón tay trỏ
• Nhúng vào nước muối sinh lý 0,9% hoặc nước ấm sạch, vắt bớt nước.
• Lau nhẹ nhàng quanh miệng, lưỡi, lợi và má trong.
• Thực hiện 2–3 lần/ngày, sau khi bé bú hoặc ăn.

Lưu ý: Mẹ tuyệt đối không dùng gạc khô, không dùng sức quá mạnh, vì dễ làm miệng bé tổn thương.

5.2 Điều chỉnh chế độ ăn của mẹ

Nếu bé bú mẹ hoàn toàn, sữa mẹ chính là nguồn dinh dưỡng ảnh hưởng trực tiếp đến miệng bé. Vì thế, mẹ nên:

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, đặc biệt là cam, bưởi, mướp đắng, bí đao, rau má.
• Uống đủ 2–2,5 lít nước mỗi ngày.
• Hạn chế đồ chiên rán, cay, ngọt, và nước ngọt có gas.
• Tránh rượu bia, cà phê, và các loại đồ uống kích thích.

Khi mẹ ăn thực phẩm mát, sữa cũng mát con bú ngon, ít nóng trong hơn sẽ hạn chế được các vấn đề về nấm miệng.

5.3 Không tự ý dùng mẹo dân gian

Moaz BéBé hiểu rằng, đối với trẻ con đặc biệt là trẻ sơ sinh nhiều người lớn vẫn khuyên nên dùng các mẹo như: Thổi đẹn vào miệng bé, bôi mật ong, vôi trầu, lá trầu hoặc lá thuốc hoặc bôi một loại thuốc dân gian nào đó được truyền tai nhau về hiệu quả mà không rõ nguồn gốc. Nhưng, những cách này có thể cực kỳ nguy hiểm. Bởi, miệng bé rất nhạy cảm, bôi những thứ trên có thể gây bỏng, viêm, nhiễm trùng, thậm chí ngộ độc. Do đó, nếu bé đẹn nặng, hãy đưa đến bác sĩ Nhi hoặc bác sĩ Răng – Hàm – Mặt, để được chẩn đoán chính xác và kê thuốc kháng nấm phù hợp.

5.4 Giúp bé dễ chịu hơn

Để giảm tình trạng đau rát khi trẻ bị đẹn tạng mẹ nên:

• Cho bé bú ít nhưng nhiều lần, tránh để bé đói lâu.
• Lau miệng trước và sau khi bú để giảm vi khuẩn.
• Với bé trên 6 tháng, có thể cho uống thêm nước mát, nước cam pha loãng giúp miệng dịu hơn.
• Giữ môi trường quanh bé thoáng mát, không khói bụi.

6. Cách phòng ngừa đẹn tang cho bé yêu

Đối với sức khoẻ trẻ con, việc phòng ngừa luôn là cách tốt nhất. Dưới đây là 5 bí quyết cực đơn giản để bé không bị đẹn tang:

• Giữ vệ sinh miệng mỗi ngày bằng cách sử dụng que gạc rơ lưỡi lau sạch miệng trẻ sau mỗi cữ bú. Khi bé mọc răng, dùng bàn chải silicon mềm dành riêng cho trẻ nhỏ để vệ sinh răng miệng mỗi ngày.
• Tiệt trùng dụng cụ ăn uống như: bình sữa, núm ti, ti giả, thìa, đồ chơi ngậm miệng. Mẹ nên luộc hoặc sử dụng máy tiệt trùng mỗi ngày. Sau khi rửa sạch, để khô tự nhiên ở nơi sạch, tránh ẩm mốc.
• Mẹ ăn uống thanh mát, nên sử dụng các loại thực phẩm có tính mát như: rau má, bí đao, mướp đắng, nước cam, dưa chuột, rau dền… để thanh lọc cơ thể, làm mát sữa mẹ, tốt cho cả mẹ và bé.
• Nếu mẹ hoặc bé đang điều trị bằng kháng sinh, mẹ nên hỏi bác sĩ về biện pháp phòng nấm miệng, chẳng hạn dùng thêm men vi sinh.
• Theo dõi khoang miệng bé thường xuyên: Mỗi ngày, khi tắm hoặc thay đồ cho bé, mẹ hãy tranh thủ quan sát lưỡi, lợi, miệng con. Việc phát hiện sớm sẽ giúp xử lý nhanh, đơn giản, không để đẹn lan rộng.

7. Trẻ bị đẹn tang khi nào thì cần gặp bác sĩ?

Mặc dù đẹn tang thường ở mức nhẹ không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của trẻ, nhưng nếu trẻ có những dấu hiệu cảnh báo sau mẹ nên cho trẻ đi khám ngay:

• Nhận thấy mảng trắng lan rộng, dày, không giảm sau 3–5 ngày.
• Bé bỏ bú, bú ít, sụt cân, quấy khóc nhiều.
• Nướu sưng đỏ, chảy máu.
• Hơi thở có mùi hôi nặng.
• Bé sốt nhẹ hoặc đau rát khi bú.

Tại phòng khám sẽ có đầy đủ công cụ, dụng cụ, bác sĩ có thể soi miệng, xác định chính xác nguyên nhân và kê thuốc kháng nấm dạng bôi hoặc uống phù hợp với độ tuổi của bé.
“Đẹn tang” nghe có vẻ đáng sợ, nhưng thật ra không hề nguy hiểm nếu mẹ hiểu đúng và xử lý nhẹ nhàng. Khi có dấu hiệu trẻ bị mắc đẹn tang điều đầu tiên mẹ cần làm là giữ vệ sinh miệng trẻ sạch sẽ, ăn uống thanh mát, và theo dõi con thường xuyên. Làm như vậy, con sẽ nhanh hết đẹn, bú ngon miệng, ngủ ngoan trở lại. Hy vọng, các thông tin Moaz BéBé chia sẻ đã giúp mẹ có thêm kiến thức hữu ích trên hành trình cùng con lớn lên mỗi ngày. Hãy nhớ rằng, nuôi con là hành trình dài với vô vàn điều mới mẻ, và Moaz BéBé luôn mong được đồng hành cùng mẹ.

Bài viết tham khảo: White patches in a child’s mouth: What could it be?