Nguyên nhân gây nhiệt miệng ở trẻ sơ sinh và những mẹo chữa đơn giản tại nhà
Nhiệt miệng ở người lớn gây khó chịu và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt. Vậy nên nhiệt miệng ở trẻ sơ sinh cũng khiến cho trẻ đau đớn và mệt mỏi, ảnh hưởng đến khả năng phát triển cơ thể, làm cho ba mẹ lo lắng. Vì thế tìm hiểu nguyên nhân, cách chữa và phòng ngừa nhiệt miệng sẽ giúp ba mẹ bảo vệ sức khỏe của con dài lâu.
1. Nhiệt miệng ở trẻ sơ sinh là gì?
Nhiệt miệng ở trẻ em sơ sinh là hiện tượng xuất hiện các vết lở loét trên niêm mạc miệng hoặc trong khoang miệng của bé. Đầu tiên sẽ là những đốm trắng nhỏ, có kích thước 1 – 2mm, xuất hiện trong niêm mạc miệng, 2 bên má, lưỡi hoặc ở nướu. Xung quanh các vết đốm này nổi đỏ, hơi sưng và sau vài ngày sẽ bị vỡ, lở loét. Tình trạng này gây ra sự khó chịu, đau rát cho bé. Vì thế, bé sẽ bỏ bú, quấy khóc, mệt mỏi, xuống cân.
>>Xem thêm: Trẻ bỏ bú, bé đói nhưng không chịu bú bình: Mẹ cần làm gì?
Một số vết loét nhẹ có thể biến mất sau khoảng 1 tuần mà không cần can thiệp y tế. Nhưng các vết lở loét nặng do nhiệt miệng lâu ngày, không được chữa trị kịp thời sẽ sưng đỏ, gây đau đớn, làm cho trẻ càng biếng ăn và có thể sốt bất thường, cần gặp bác sĩ để được hỗ trợ.
2. Các biểu hiện và hình ảnh nhiệt miệng ở trẻ sơ sinh
Ba mẹ có thể căn cứ vào những triệu chứng như sau để xác định bé có đang bị nhiệt miệng hay không.
Trong khoang miệng của bé xuất hiện các nốt hình bầu dục kích thước khoảng 1 – 2mm, có màu trắng, vàng nhạt hoặc đỏ. Hoặc là trên đầu lưỡi xuất hiện những chấm trắng nhỏ li ti. Nướu lợi bị sưng hoặc là chảy máu.
Khi xuất hiện các nốt này, bé thường xuyên bị đau khi bú, khó chịu, quấy khóc, biếng ăn và sụt cân. Nếu tình trạng chuyển biến nặng sẽ khiến bé bị sốt cao, hoặc nổi hạch ở cổ.
3. Nguyên nhân gây nhiệt miệng
Nhiệt miệng gây đau đớn và khó chịu, ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ. Vì thế ba mẹ cần tìm ra nguyên nhân gây nhiệt miệng để phòng ngừa, cũng như có biện pháp chữa trị phù hợp nhất. Hiện nay các bác sĩ đã tìm ra nhiều nguyên nhân gây nhiệt miệng ở trẻ sơ sinh, trong đó bao gồm:
3.1 Trẻ bị thiếu chất
Với các bé sơ sinh, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất và duy nhất trong 6 tháng đầu đời. Vì thế, nếu sữa mẹ không đủ chất sẽ khiến cho bé bị thiếu chất. Nếu như không được cung cấp các loại vitamin nhóm B, sắt, kẽm, folic sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công, dẫn đến nhiệt miệng ở trẻ sơ sinh.
3.2 Trẻ bị mắc bệnh hoặc chấn thương
Nếu bé bị mắc các bệnh về chân tay miệng, bị thuỷ đậu, viêm họng cũng có thể dẫn đến bị nhiệt miệng. Ngoài ra, có thể do trẻ vô tình cắn phải niêm mạc trong má hoặc lưỡi, hay là nướu bị tổn thương khi đánh răng đều có thể dẫn đến bị nhiệt miệng, do vi rút sẽ tấn công vào những vết thương bằng độc tố.
Trẻ bị suy giảm chức năng gan, các độc tố không được đào thải, tích tụ lâu ngày có thể là nguyên nhân gây nhiệt miệng. Các bé ăn uống không đúng cách, ăn phải đồ cay nóng có thể làm trẻ bị nhiệt miệng.
3.3 Những nguyên nhân khác
Bên cạnh những nguyên nhân trên, việc ba mẹ không cho trẻ vệ sinh răng miệng, khoang miệng sạch sẽ cũng gây ra nhiệt miệng. Hoặc là khi trẻ bị dị ứng với các thực phẩm chức năng hoặc thuốc đang sử dụng.
Một số loại thuốc điều trị bệnh cũng có thể làm miệng trẻ bị khô và hình thành vết loét nhiệt miệng. Trong đó, thường thấy nhất là thuốc kháng sinh Penicillin.
Thường thì nhiệt miệng sẽ tự khỏi sau vài ngày hoặc một tuần. Tuy nhiên với bé sơ sinh chưa có cách để nói chuyện hoặc phối hợp với những phương pháp điều trị sẽ sợ hãi, đau đớn, quấy khóc và có thể bị nặng hơn khi không chịu ăn uống.
Vì thế, ba mẹ nên tìm biện pháp điều trị nhanh chóng tránh ảnh hưởng tới bé. Và đặc biệt là nếu tình trạng nhiệt miệng thường xuyên tái phát thì ba mẹ không nên chủ quan. Thay vào đó hãy đưa con đến gặp bác sĩ để thăm khám, điều trị nhanh chóng.
4. Mẹo chữa nhiệt miệng đơn giản tại nhà
Mặc dù nhiệt miệng ở trẻ sơ sinh có thể tự khỏi nếu biểu hiện nhẹ, nhưng nếu không cẩn thận có thể làm nặng thêm và kéo dài làm bé khó chịu. Vì thế ba mẹ nên chủ động có biện pháp chữa trị đúng cách:
4.1 Đảm bảo vệ sinh khoang miệng sạch sẽ
Việc đầu tiên cần làm là giữ vệ sinh sạch sẽ khoang miệng cho bé. Ba mẹ cần chú ý vệ sinh rơ lưỡi bằng dụng cụ chuyên dụng, có thể dùng kèm với nước muối sinh lý với những bé đã lớn tuổi hơn. Biện pháp này sẽ làm giảm bớt vi khuẩn, vi rút có trong khoang miệng, sát trùng vết thương cho bé. Ba mẹ cần thực hiện sau khi bé ăn hoặc bú mẹ xong.
Ba mẹ nên tiệt trùng bình sữa và các dụng cụ ăn dặm của bé bằng máy tiệt trùng chuyên dụng để đảm bảo vệ sinh an toàn. Việc này không chỉ giúp loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn, vi rút hay mầm bệnh gây hại mà còn mang lại sự an tâm cho ba mẹ, đặc biệt là khi hệ miễn dịch của bé còn non yếu và nhạy cảm. Sử dụng máy tiệt trùng hiện đại cũng giúp tiết kiệm thời gian, đảm bảo đồ dùng của bé luôn sạch sẽ và sẵn sàng sử dụng.
Ngoài ra, ba mẹ không nên chạm vào vết thương, chủ động cho bé có thêm nhiều thời gian nghỉ ngơi. Từ đó hạn chế được khả năng phát triển của vi khuẩn, ngăn chặn nguy cơ lan rộng các vết nhiệt miệng.
4.2 Cải thiện chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt của bé
Ba mẹ cần cải thiện chế độ ăn uống của các bé. Ví dụ như đổi từ thức ăn cứng thành lỏng để bé dễ dung nạp chất dinh dưỡng hơn. Có thể bổ sung thêm vitamin C nhằm tăng sức đề kháng, nhanh chóng làm lành các vết nhiệt miệng của bé.
Đối với những bé đang bú mẹ hoàn toàn thì mẹ phải có chế độ dinh dưỡng phù hợp. Các mẹ nên ăn nhiều hoa quả, uống nhiều nước ấm, tránh ăn những đồ cay nóng và dầu mỡ. Đồng thời nên bổ sung các thực phẩm tính mát, giàu vitamin B, giàu chất sắt để tăng cường dinh dưỡng cho các bé.
Bên cạnh đó, mẹ nên tăng cữ bú và tăng lượng sữa cho bé bú mỗi lần để bù nước cho cơ thể bé. Đồng thời cũng ngăn ngừa vi rút, vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm ở khoang miệng của trẻ.
Nếu các mẹ cho bé dùng sữa được tích trữ trong tủ đông thì cần phải hâm nóng và làm nguội mới cho bé bú. Các bé uống sữa công thức cần được uống với lượng nhiều hơn thường ngày. Nhưng đều phải lưu ý rằng, ba mẹ không để bé uống sữa nóng, sẽ làm phồng rộp các vết nhiệt miệng, gây bỏng và làm vết loét thêm trầm trọng.
Trường hợp bé đã ăn dặm thì ba mẹ phải thay đổi cách chế biến thức ăn và chế độ dinh dưỡng. Lúc này phải ưu tiên các món ăn dặm dạng lỏng như cháo, súp, được nấu chín nhừ, mềm và dễ nuốt. Trong các món ăn có bổ sung rau xanh, các món lành tính, có khả năng giải nhiệt tốt để vết loét nhiệt miệng nhanh lành hơn. Nhưng nếu bé đang bị tiêu chảy thì không nên cho ăn mồng tơi.
4.3 Dùng thuốc và các phương pháp dân gian
Ba mẹ có thể tận dụng các bài thuốc dân gian để chữa nhiệt miệng cho bé, với những nguyên liệu thiên nhiên như:
- Đun nóng cam thảo trong khoảng 30 phút rồi dùng nước cốt thoa lên các vết nhiệt miệng. Mỗi ngày thực hiện 2 – 3 lần cho các bé.
- Dùng tăm bông thấm mật ong và chấm vào những nốt nhiệt miệng hoặc cho bé ngậm mật ong để làm dịu vết nhiệt. Biện pháp này không áp dụng cho các bé dưới 1 tuổi.
- Ép nước cốt củ cải trắng và dùng để súc miệng 3 – 4 lần mỗi ngày, có tác dụng sát khuẩn, ngăn ngừa viêm nhiễm, giúp vết loét nhanh lành lại. Hoặc là pha nước cốt củ cải với nước ấm để cho bé uống. Đây cũng là biện pháp chỉ dành cho bé trên 1 tuổi.
- Nấu cháo rau ngót hoặc mồng tơi, xay mịn để bé ăn. Biện pháp này không dùng cho các bé dưới 1 tuổi hay đang bị tiêu chảy, viêm đường ruột.
- Gia đình thái mỏng 1 – 2 quả khế chua rồi đun sôi với nước sạch và để nguội. Sau đó cho bé trên 1 tuổi súc miệng bằng nước này để giảm cảm giác đau rát.
- Xay nước lá diếp cá hoặc nước rau má để cho bé uống, hoặc súc miệng mỗi ngày.
- Sử dụng những loại thuốc đặc trị nhiệt miệng, thuốc làm mát cơ thể theo chỉ định của chuyên gia.
Nếu các triệu chứng nhiệt miệng kéo dài qua tuần thứ ba, bé có thể bị sốt cao, các vết nhiệt miệng gia tăng số lượng và kích thước, bé có dấu hiệu sụt cân, thậm chí là đi ngoài lẫn máu, thì gia đình phải nhanh chóng đưa bé đến bệnh viện để được điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm khác.
5. Cách phòng ngừa nhiệt miệng ở trẻ sơ sinh
Bé bị nhiệt miệng sẽ rất khó chịu, có thể gặp những biến chứng đáng lo ngại, ảnh hưởng sự phát triển cơ thể. Vì thế, ba mẹ nên chủ động đề phòng nhiệt miệng ở trẻ sơ sinh.
- Biện pháp hiệu quả nhất chính là cung cấp chế độ ăn hàng ngày đầy đủ dinh dưỡng cho các bé. Trong các món ăn cần đảm bảo có những thực phẩm giàu Vitamin C, Vitamin nhóm B.
- Khi giúp bé đánh răng, lưu ý thực hiện nhẹ nhàng để tránh gây ra những vết thương trong niêm mạc và khoang miệng, dẫn đến vi khuẩn phát triển mạnh và gây ra nhiệt miệng.
- Nếu mẹ cho con bú cần tránh những thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ. Đồng thời áp dụng các chế độ ăn uống lành mạnh, có nhiều thực phẩm lành tính, tính mát vào mùa hè.
- Nên cho các bé ăn món mềm, dạng lỏng, dễ nuốt nếu bé còn chưa phát triển răng lợi hoàn toàn.
- Khi cho bé ăn, bố mẹ không thúc ép, giục bé ăn nhanh vì có thể khiến bé vội vàng cắn vào lưỡi, môi hoặc má.
- Tập cho bé súc miệng bằng nước muối ấm mỗi ngày.
- Tránh cho bé ngậm những món đồ sắc nhọn, có khả năng gây tổn thương miệng, không để bé cho tay vào miệng.
- Chủ động quan sát và theo dõi tình trạng sức khỏe của bé, lập tức hành động nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu khác thường nào trong khoang miệng của bé.
>>Xem thêm: Những mẹo chăm sóc trẻ sơ sinh an toàn – đơn giản, bố mẹ nên biết
Nhiệt miệng ở trẻ sơ sinh có thể gây ra những phiền toái lớn cho cả ba mẹ lẫn các bé. Vì thế, gia đình cần chủ động có biện pháp phòng tránh, nhanh chóng đưa ra biện pháp điều trị và luôn chú ý đến chế độ ăn uống, nghỉ ngơi của các bé để tránh cho tình trạng này diễn biến khác thường, trở nặng gây ảnh hưởng sức khỏe của bé.