Những điều kiêng kỵ trong dân gian khi mang thai mẹ nên biết

Văn hóa Việt Nam xưa có nhiều truyền dạy về những điều kiêng kỵ trong dân gian khi mang thai. Dù nhiều quan niệm có phần lạ lẫm trong xã hội hiện đại, nhưng đều xuất phát từ mong muốn bảo vệ mẹ tròn con vuông. Ba mẹ hãy cùng Moaz BéBé khám phá những điều kiêng cữ phổ biến trong giai đoạn thai kỳ và tìm hiểu xem góc nhìn y học hiện đại lý giải ra sao, để mẹ bầu vừa yên tâm, vừa có thai kỳ khỏe mạnh, an toàn.

1. Vì sao dân gian có nhiều điều kiêng kỵ cho mẹ bầu?

Từ xa xưa, khi y học chưa phát triển, con người dựa vào kinh nghiệm truyền miệng để bảo vệ phụ nữ mang thai, vốn là giai đoạn được coi là “thời điểm nhạy cảm” nhất của đời người phụ nữ. Việc sinh nở vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro, nên ông bà ta đặt ra hàng loạt điều kiêng cữ, từ ăn uống, đi lại, đến sinh hoạt hằng ngày.

Những kiêng kỵ ấy có thể nghe lạ, thậm chí phi lý ở hiện tại, nhưng xét trong bối cảnh xã hội xưa, khi mà nhiều người thiếu kiến thức khoa học và phương tiện y tế, thì đây chính là cách cộng đồng thể hiện sự quan tâm, chăm sóc và cầu bình an cho mẹ và bé. Mỗi điều kiêng đều chứa đựng một “ẩn ý” nhất định, phản ánh mong muốn hạn chế những hành động có thể gây hại hoặc khiến mẹ bầu lo lắng.

2. Những điều kiêng kỵ trong dân gian khi mang thai

Theo quan niệm dân gian xưa, khi mang bầu, người phụ nữ sẽ phải kiêng kỵ nhiều vấn đề, để tránh làm ảnh hưởng đến thai nhi. Trong đó phải kể đến:

2.1 Không nên chụp ảnh trong ba tháng đầu thai kỳ

Theo quan niệm xưa, ba tháng đầu là thời kỳ “thai chưa ổn định”, linh hồn bé còn yếu, nên mẹ bầu không nên chụp ảnh, soi gương hay để người khác chạm vào bụng. Dân gian cho rằng điều này có thể khiến thai bị ảnh hưởng hoặc thai nhi khó phát triển.

Tuy nhiên, theo góc độ khoa học thì vốn dĩ trong ba tháng đầu, nguy cơ sảy thai tự nhiên cao hơn do phôi thai chưa bám chắc. Vì thế, mẹ bầu cần hạn chế hoạt động mạnh, nghỉ ngơi nhiều.

Còn việc chụp ảnh hay soi gương thì không ảnh hưởng, miễn mẹ cảm thấy thoải mái, vui vẻ. Tuy nhiên, ý nghĩa tinh thần của kiêng kỵ này vẫn giúp mẹ chú ý hơn đến sức khỏe và giảm căng thẳng trong giai đoạn đầu thai kỳ.

2.2 Kiêng dự đám tang hoặc đến nơi âm khí nặng

Dân gian cho rằng phụ nữ mang thai mang “dương khí” yếu, dễ bị ảnh hưởng bởi “âm khí” ở đám tang, nghĩa trang, hay nơi u ám. Vì vậy, nhiều người khuyên mẹ bầu nên tránh đến những nơi này để giữ cho thai nhi bình an.

Theo góc nhìn khoa học, các đám tang thường đông người, không khí ngột ngạt, có thể khiến mẹ bầu mệt hoặc chóng mặt. Ngoài ra, việc xúc động, buồn bã cũng tác động không tốt đến tâm lý thai phụ. Vì vậy, dù không có yếu tố “tâm linh”, lời khuyên này vẫn hợp lý về mặt sức khỏe và tâm lý, mẹ nên hạn chế đến nơi đông đúc, thiếu vệ sinh, hoặc có thể ủy quyền người khác đi thay.

2.3 Kiêng cắt tóc trong thời gian mang thai

Tục xưa cho rằng tóc tượng trưng cho “sinh khí”, nên cắt tóc đồng nghĩa với việc “cắt phúc” của con. Mẹ bầu cắt tóc sẽ làm ảnh hưởng đến vận may và sức khỏe của thai nhi.

Đối với vấn đề kiêng kỵ này, các nhà khoa học cho rằng cắt tóc không ảnh hưởng gì đến sức khỏe mẹ và bé. Ngược lại, nhiều mẹ cảm thấy nhẹ đầu, thoải mái, dễ chịu hơn khi cắt tóc gọn gàng trong thai kỳ.

>> Xem thêm: Mang thai 3 tháng đầu có được cắt tóc không?

Tuy nhiên, cũng có nghiên cứu cho rằng, kiêng kỵ này nhằm nhắc nhở mẹ không nên tiếp xúc hóa chất nhuộm tóc, có khả năng gây hại cho sức khỏe. Đây là một nhận định có cơ sở khoa học vì các sản phẩm nhuộm, tẩy có thể chứa chất độc hại.

2.4 Không được đóng đinh, sửa nhà hay chuyển nhà khi mang thai

Theo truyền thống, việc đóng đinh, đào bới hay di chuyển nhà cửa được cho là có thể “động thai thần”, khiến mẹ bầu dễ gặp rủi ro. Vì thế, đây là một trong những điều kiêng kỵ dành cho phụ nữ mang thai hay được nhắc đến.

Còn theo các chuyên gia khoa học nhận định, khi mang thai, đặc biệt là những tháng cuối, mẹ di chuyển nhiều, leo cầu thang hay bê vác nặng có thể ảnh hưởng đến cột sống, gây co thắt tử cung. Vì thế, việc “kiêng sửa nhà” hay “kiêng chuyển nhà” thật ra mang tính cảnh báo để mẹ tránh các hoạt động nặng nhọc, hoàn toàn đúng về mặt y học.

2.5 Kiêng ăn đồ tanh hoặc trái cây “dữ”

Dân gian tin rằng ăn cá lóc, lươn, hoặc trái cây như mít, nhãn, dứa sẽ khiến con bị “hôi tanh”, “nóng trong” hoặc sinh khó. Nhưng nếu xét về mặt khoa học thì việc phải kiêng một số món như vậy có cơ sở nhất định.

>> Xem thêm: Top 13 thực phẩm dễ gây sảy thai 3 tháng đầu mẹ bầu cần tránh

Chẳng hạn, các món tanh dễ khiến mẹ bầu buồn nôn trong 3 tháng đầu, còn trái cây nóng có thể gây táo bón. Một số loại trái cây có khả năng gây ảnh hưởng đến thai nhi, ví dụ như nhãn, tăng lượng đường trong máu, có tính nóng, tăng nguy cơ sảy thai. Vì thế, mẹ cần phải hạn chế ăn.

Ngoài ra, với một số món ăn tanh, mẹ có thể ăn nếu như có chừng mực. Hơn nữa mẹ phải đảm bảo vệ sinh, và kết hợp với rau xanh, nước lọc để cân bằng dinh dưỡng.

2.6 Kiêng may quần áo cho con trước khi sinh

Nhiều người xưa cho rằng chuẩn bị đồ cho con sớm là “xui xẻo”, “gọi hồn bé ra sớm”, có thể khiến việc sinh nở gặp trục trặc. Nhưng thực tế, việc này có thể giúp mẹ cảm thấy bớt lo lắng và chủ động hơn khi sắp sinh.

Tuy nhiên, việc mua sắm, chuẩn bị quá sớm (khi thai chưa ổn định) có thể khiến mẹ lo nghĩ, hồi hộp không cần thiết. Hơn nữa còn tăng nguy cơ lãng phí, vì nhiều đồ đạc không thích hợp với bé sau khi sinh ra. Vì thế, việc đợi đến tháng thứ 7-8 thì nên sắm sửa là lựa chọn hợp lý, vừa đúng quan niệm dân gian, vừa tốt cho tâm lý mẹ bầu.

3. Góc nhìn y học hiện đại về việc có nên tin vào kiêng kỵ dân gian?

Y học hiện đại cho rằng, có những điều kiêng kỵ trong dân gian khi mang thai là không có cơ sở khoa học tuyệt đối. Tuy nhiên, không nên vội phủ nhận hoàn toàn, bởi nhiều điều lại phản ánh sự thấu hiểu sâu sắc về sức khỏe và tâm lý phụ nữ mang thai.

Điều quan trọng là mẹ cần biết “chọn lọc” và “hiểu đúng”. Nếu kiêng kỵ nào giúp mẹ an tâm, giảm căng thẳng và không ảnh hưởng đến sức khỏe thì hoàn toàn có thể duy trì. Ngược lại, nếu kiêng cữ khiến mẹ bầu lo lắng, bỏ qua dinh dưỡng, hoặc gây hại cho cơ thể, thì nên lắng nghe lời khuyên từ bác sĩ thay vì tin mù quáng.

>> Xem thêm: 28 điều kiêng kỵ khi mang thai 3 tháng đầu mẹ bầu nên biết

4. Lời khuyên của chuyên gia dành cho mẹ bầu hiện đại

Các chuyên gia sản khoa cho rằng mẹ không nên quá để tâm vào những kiêng kỵ trong thai kỳ. Tất nhiên cẩn thận là điều cần thiết, nên mẹ có thể tham khảo cùng gia đình, để áp dụng những phương pháp chuẩn khoa học.

Ngoài ra, điều quan trọng là mẹ nên giữ tâm lý tích cực, chế độ dinh dưỡng khoa học và nghỉ ngơi hợp lý. Đây là “bí quyết vàng” giúp thai kỳ khỏe mạnh hơn bất kỳ điều kiêng cữ nào. Đồng thời, mẹ nên:

• Duy trì chế độ ăn đa dạng, cân bằng, tránh kiêng quá mức khiến thiếu chất.
• Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga cho mẹ bầu để tăng lưu thông máu.
• Giữ tinh thần lạc quan, tránh lo nghĩ hoặc bị ảnh hưởng bởi những câu chuyện “hù dọa” từ dân gian.
• Trao đổi với bác sĩ khi có thắc mắc, không tự suy diễn hoặc nghe lời đồn chưa được kiểm chứng.

>> Xem thêm: Những điều kiêng kỵ khi mang thai 3 tháng giữa mẹ bầu nhất định phải biết

Những điều kiêng kỵ trong dân gian khi mang thai phản ánh tình yêu thương và sự lo lắng của thế hệ đi trước dành cho mẹ bầu và thai nhi. Dù không phải điều nào cũng có cơ sở khoa học, nhưng chúng giúp mẹ bầu học cách cẩn trọng, lắng nghe cơ thể và trân trọng từng giai đoạn của hành trình làm mẹ. Vậy nên, thay vì tin tưởng tuyệt đối hoặc bác bỏ hoàn toàn, mẹ hãy chọn lọc, hiểu đúng và ứng dụng một cách thông minh. Nhờ vậy sẽ giúp chặng đường mang thai của mẹ thêm thuận lợi và giúp bé khỏe mạnh, an toàn hơn.