Táo bón khi mang thai tuần đầu: Nguyên nhân, dấu hiệu & cách cải thiện

Mang thai là hành trình tuyệt vời, nhưng cũng kèm theo không ít thay đổi và phiền toái về thể chất. Một trong những vấn đề mà nhiều mẹ bầu gặp phải ngay trong những tuần đầu khi mang thai chính là táo bón. Tình trạng này diễn ra không chỉ khiến mẹ mệt mỏi, khó chịu mà còn bị đầy bụng, chướng hơi. Đặc biệt, táo bón khi mang thai tuần đầu nếu không được cải thiện có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và sự phát triển ổn định của bé. Vì thế, trong bài viết dưới đây, Moaz BéBé sẽ giúp mẹ hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách xử lý tình trạng táo bón để mẹ yên tâm hơn trong những tháng đầu của thai kỳ.

1. Tìm hiểu về táo bón khi mang thai

Táo bón khi mang thai là tình trạng đi đại tiện ít hơn 3 lần mỗi tuần, phân khô, cứng, khó đi và phải rặn mạnh. Đây là vấn đề phổ biến mà nhiều mẹ bầu gặp phải và có thể xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào trong thai kỳ.

Thông thường, có tới 40 – 60% thai phụ bị táo bón khi mang thai tuần đầu bởi đây được xem là thời điểm khá nhạy cảm do cơ thể mẹ có sự thay đổi nội tiết tố đột ngột và ruột cũng hoạt động chậm hơn, cùng với đó là sự thay đổi trong thói quen ăn uống, sinh hoạt, khiến hệ tiêu hóa trở nên “ì ạch”, tạo điều kiện cho tình trạng táo bón xuất hiện.

2. Nguyên nhân thai phụ bị táo bón khi mang thai

Táo bón khi mang thai có thể xuất phát từ các nguyên nhân phổ biến sau:

2.1 Do tăng lượng hormone progesterone trong thai kỳ

Ngay khi bắt đầu mang thai, cơ thể mẹ bầu tiết ra một lượng lớn hormone progesterone. Mặc dù, đây là loại hormone quan trọng giúp duy trì và bảo vệ thai nhi trong tử cung nhưng progesterone cũng có tác dụng làm giãn các cơ trơn, trong đó có cơ trơn ở đường ruột khiến ruột hoạt động chậm lại nên quá trình tiêu hóa thức ăn, đẩy chất thải qua ruột cũng bị ảnh hưởng, khiến phân lưu lại trong ruột lâu hơn.

Điều này chính là nguyên nhân khiến nước bị hấp thụ ngược lại vào cơ thể làm cho phân trở nên khô, cứng và khó đi ngoài hơn. Có thể nói đây là nguyên nhân sinh lý phổ biến nhất khiến mẹ bầu bị táo bón khi mang thai tuần đầu.

2.2 Do chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt thay đổi

Trong những tuần đầu mang thai, nhiều mẹ ăn uống thất thường do ốm nghén, hoặc chỉ ăn những món “chịu được”, dẫn đến thiếu chất xơ từ rau xanh, trái cây tươi. Ngoài ra, một số người do lo lắng cho thai nhi mà hạn chế vận động, nằm nhiều, uống ít nước,… Đây đều là những yếu tố khiến cho đường ruột làm việc kém hiệu quả, dễ dẫn đến táo bón.

2.3 Do tác dụng phụ của việc bổ sung sắt và canxi

Khi mang thai, mẹ bầu bổ sung viên sắt và canxi để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi và phòng ngừa thiếu máu, loãng xương là điều rất cần thiết. Tuy nhiên, đây cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây táo bón bởi:

• Sắt có xu hướng làm khô phân và thay đổi tính chất của phân, khiến việc đi ngoài trở nên khó khăn hơn.
• Canxi cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình co bóp của ruột, làm chậm nhu động ruột.

Vì thế, khi mẹ bổ sung những vi chất này mà không kết hợp với chế độ ăn giàu chất xơ và uống đủ nước, tình trạng táo bón cũng có thể xảy ra.

2.4 Do mẹ bầu ít vận động hoặc nằm quá nhiều

Ở những tuần đầu thai kỳ, nhiều mẹ bầu có tâm lý sợ sảy thai nên hạn chế vận động, chủ yếu nằm nghỉ, thậm chí kiêng đi lại nhiều. Tuy nhiên, điều này lại vô tình khiến nhu động ruột chậm lại, giảm hiệu quả của quá trình tiêu hóa và bài tiết nên nguy cơ táo bón khi mang thai tuần đầu cũng tăng lên đáng kể.

2.5 Do tâm lý căng thẳng, lo lắng

Giai đoạn đầu mang thai là lúc mẹ bầu có nhiều lo lắng nhất, từ việc lo thai có ổn không, sợ bị sẩy thai, đến chuyện ăn uống, nghỉ ngơi sao cho đúng. Tâm lý căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thần kinh trung ương và hệ tiêu hóa. Khi bị stress, cơ thể có xu hướng co thắt không đều, làm rối loạn nhu động ruột và gây ra táo bón. Đồng thời, stress cũng làm mẹ ăn uống kém ngon miệng, thiếu chất xơ, hoặc quên uống đủ nước, tất cả đều góp phần làm cho tình trạng táo bón trở nên nặng nề hơn.

3. Dấu hiệu bị táo bón khi mang thai phổ biến nhất

Dấu hiệu táo bón khi mang thai khá dễ nhận biết, mẹ có thể tự theo dõi cơ thể của mình qua các biểu hiện sau:

• Đi ngoài ít hơn bình thường (dưới 3 lần mỗi tuần): Đây là một trong những dấu hiệu đầu tiên của táo bón. Thông thường, người khỏe mạnh sẽ đi ngoài mỗi ngày hoặc cách ngày một lần. Tuy nhiên, nếu mẹ bầu chỉ đi ngoài từ 2–3 lần mỗi tuần, kèm theo cảm giác khó khăn khi đi, rất có thể đã bị táo bón.
• Phân khô, rắn, vón cục, khó đi: Do quá trình di chuyển trong ruột bị đình trệ, nước trong phân bị hấp thụ ngược lại khiến phân trở nên khô cứng, vón cục và gây đau rát khi đi ngoài.
• Cảm giác đầy bụng, chướng hơi, khó tiêu: Táo bón không chỉ ảnh hưởng đến việc đi ngoài mà còn tác động đến cảm giác tổng thể của hệ tiêu hóa. Mẹ bầu có thể thấy bụng luôn trong trạng thái căng tức, đầy hơi, ăn không ngon miệng. Bởi khi phân tích tụ lâu ngày trong ruột già, các khí do vi khuẩn phân hủy sẽ tích tụ, khiến mẹ cảm thấy bụng căng chướng, nặng nề, nhất là sau khi ăn. Điều này khiến không ít mẹ nhầm lẫn với triệu chứng của thai nghén, nhưng thực tế đó có thể là biểu hiện của táo bón.
• Thường xuyên buồn đi vệ sinh nhưng không đi được: Một dấu hiệu điển hình khác là cảm giác buồn đi ngoài nhưng không thể đi được mặc dù đã ngồi rất lâu trong nhà vệ sinh. Việc rặn mạnh nhiều lần mà không đi được phân có thể khiến mẹ bầu mệt mỏi, đau bụng, và đôi khi còn cảm thấy tức hậu môn.
• Đau bụng âm ỉ, khó chịu vùng bụng dưới: Mẹ bầu bị táo bón thường cảm thấy đau lâm râm ở vùng bụng dưới, nhất là khi thức ăn di chuyển qua các đoạn ruột bị “tắc nghẽn”. Các cơn đau có thể kéo dài, âm ỉ hoặc từng cơn và thường rõ rệt hơn vào cuối ngày.
• Có thể bị nứt hậu môn, chảy máu nhẹ khi rặn: Khi phân quá khô và cứng, việc rặn mạnh để tống phân ra ngoài có thể gây tổn thương niêm mạc hậu môn, dẫn đến hiện tượng nứt kẽ hậu môn hoặc chảy máu nhẹ sau khi đi ngoài. Mẹ có thể thấy vài vệt máu đỏ tươi dính trên giấy vệ sinh.

4. Táo bón khi mang thai tuần đầu có nguy hiểm không?

Táo bón không phải là tình trạng nguy hiểm, nhưng lại ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của mẹ bầu. Đặc biệt, nếu xảy ra ngay trong tuần đầu thai kỳ, mẹ cần hết sức lưu ý vì có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được xử lý kịp thời.

Việc rặn mạnh khi táo bón có thể khiến tử cung co bóp, dễ dẫn đến nguy cơ sảy thai do lúc này thai nhi chưa bám chắc vào thành tử cung. Ngoài ra, táo bón còn gây căng thẳng, mệt mỏi, làm mẹ bầu mất năng lượng. Nếu phân không được đào thải, chất độc có thể bị hấp thu ngược lại, ảnh hưởng xấu đến cả mẹ và bé.

Vì vậy, tuy không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng táo bón vẫn cần được chú ý và xử lý đúng cách để bảo vệ sức khỏe mẹ và bé.

5. Chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu bị táo bón

Dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong việc phòng và cải thiện táo bón khi mang thai.

>> Xem thêm: Bầu 3 tháng đầu nên và không nên ăn gì? Thực phẩm tốt nhất cho mẹ

Do đó, trong thực đơn hàng ngày mẹ bầu nên:

• Tăng cường chất xơ: Ăn nhiều rau xanh, củ quả, trái cây tươi như chuối, đu đủ, táo, cam, bưởi, khoai lang, yến mạch, ngũ cốc nguyên hạt…
• Uống đủ nước mỗi ngày: Khoảng 2 – 2,5 lít nước giúp làm mềm phân và hỗ trợ tiêu hóa.
• Hạn chế thức ăn khó tiêu: Tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ chiên rán, thịt đỏ, đồ ăn nhanh hoặc nhiều gia vị cay nóng.
• Bổ sung probiotic tự nhiên: Từ sữa chua, kefir hoặc men vi sinh để tăng cường lợi khuẩn cho đường ruột.

6. Biện pháp cải thiện tình trạng táo bón hiệu quả

Ngoài chế độ ăn uống, mẹ bầu có thể áp dụng thêm các cách sau để giảm tình trạng táo bón:

• Đi bộ nhẹ nhàng mỗi ngày từ 20–30 phút giúp kích thích nhu động ruột hoạt động tốt hơn.
• Tạo thói quen đi vệ sinh đúng giờ, tốt nhất là vào buổi sáng sau khi ăn.
• Không nhịn đi vệ sinh, vì sẽ khiến phân tích tụ lâu ngày và cứng hơn.
• Massage vùng bụng nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ để hỗ trợ tiêu hóa
• Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu tình trạng kéo dài để được hướng dẫn sử dụng thuốc nhuận tràng an toàn cho thai kỳ (không tự ý dùng thuốc).

>> Xem thêm: Bụng cồn cào khi mang thai 3 tháng đầu có sao không? Giải đáp một số vấn đề khi mang thai

Táo bón khi mang thai tuần đầu là một tình trạng phổ biến mà bất kỳ mẹ bầu nào cũng có thể gặp phải. Dù không nguy hiểm nếu được xử lý đúng cách, nhưng nó có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến tâm lý của mẹ bầu. Hy vọng các thông tin Moaz BéBé chia sẻ phía trên đã giúp mẹ bầu hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết sớm dấu hiệu táo bón khi mang thai và cách cải thiện được tình trạng này hiệu quả. Hãy chăm sóc hệ tiêu hóa ngay từ đầu để hành trình mang thai luôn nhẹ nhàng và khỏe mạnh!

Bài viết tham khảo:

Pregnancy Constipation

Constipation in Pregnancy: Causes, Symptoms and Relief