Bệnh sốt xuất huyết trẻ em: Phân loại, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh sốt xuất huyết trẻ em là bệnh lý có nhiều biến chứng gây nguy hiểm đến sức khoẻ và tính mạng của trẻ. Vậy nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị, phòng chống bệnh sốt xuất huyết như thế nào? Mời các bậc cha mẹ tham khảo các thông tin chi tiết trong bài viết dưới đây.

Bệnh sốt xuất huyết trẻ em

Bệnh sốt xuất huyết ở trẻ nhỏ là bệnh lý khá thường gặp và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tìm hiểu bệnh sốt xuất huyết là gì và các loại sốt xuất huyết dưới đây là điều các bậc cha mẹ nên làm để hiểu hơn về bệnh lý này.

Bệnh sốt xuất huyết trẻ em là gì?

Bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em là bệnh truyền nhiễm cấp tính xảy ra do 4 chủng virus  thuộc hệ virus Dengue xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh. Nhìn chung, bệnh sốt xuất huyết gần như xảy ra ở mọi độ tuổi. Trong đó, bệnh sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh là nguy hiểm và gây ra nhiều biến chứng nhất.

Khi virus gây sốt xuất huyết xâm nhập vào cơ thể, trẻ sẽ phát sốt, đau nhức khắp người, phát ban hay chảy máu mũi, máu răng tuỳ mức độ nặng nhẹ. Trẻ em bị bệnh sốt xuất huyết nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm sẽ rất dễ biến chứng đồng thời có thể gây tử vong.

Dịch bệnh sốt xuất huyết thường xuyên xuất hiện ở khu vực có khí hậu nóng ẩm như Việt Nam. Tại miền Bắc, bệnh sốt xuất huyết trẻ em sẽ bắt đầu vào tháng 6, tháng 7 và đạt đỉnh điểm vào khoảng tháng 8 – 11.

Trong khi đó, miền Nam sốt xuất huyết có thể xuất hiện quanh năm và bùng nổ nhiều nhất vào những tháng mưa nhiều, độ ẩm cao. Vì vậy, cha mẹ cần có kiến thức đầy đủ về dấu hiệu, phương pháp điều trị và cách phòng bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em, đặc biệt là khi nhà có trẻ sơ sinh.

Các loại sốt xuất huyết

Để biết cách nhận biết bệnh sốt xuất huyết, cha mẹ cần tìm hiểu về cách phân loại bệnh lý này. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em sẽ chia theo nhóm không biến chứng thể nhẹ và nhóm sốt xuất huyết nặng. Cụ thể như sau:

Sốt xuất huyết nhẹ

Bị bệnh sốt xuất huyết thể nhẹ là tình trạng trẻ nhiễm virus Dengue dẫn đến sốt xuất huyết nhưng không có biến chứng nặng. Các triệu chứng bệnh sốt xuất huyết nhẹ thông thường chỉ khiến trẻ sốt nhẹ, đau người, mệt mỏi và đa số có thể tự điều trị tại nhà như các bệnh lý thông thường. Tuy nhiên, trẻ bị sốt xuất huyết thể nhẹ vẫn có thể biến chứng thành bệnh thể nặng nếu không được chăm sóc đúng cách.

Sốt xuất huyết nặng

Bệnh sốt xuất huyết và cách điều trị bệnh thể nặng sẽ khó khăn hơn so với giai đoạn đầu. Bệnh sốt xuất huyết nặng sẽ dẫn đến rò rỉ huyết tương, chảy máu nghiêm trọng và gây rối loạn chức năng của các cơ quan trong cơ thể. Bệnh sốt xuất huyết làm giảm tiểu cầu đồng thời gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí gây tử vong. Vì vậy, cha mẹ cần nắm rõ bệnh sốt xuất huyết có những triệu chứng gì và theo dõi dấu hiệu của trẻ để có biện pháp thăm khám, điều trị tránh ảnh hưởng đến sức khoẻ.

Dấu hiệu, triệu chứng sốt xuất huyết

Bệnh sốt xuất huyết biểu hiện như thế nào tùy thuộc vào giai đoạn bệnh và sức đề kháng của trẻ. Các triệu chứng bệnh sốt xuất huyết được chia ra theo hai mức độ bệnh là bệnh sốt xuất huyết biểu hiện thể nhẹ và thể nặng. Cụ thể như sau:

Triệu chứng xuất huyết thể nhẹ

Bệnh sốt xuất huyết triệu chứng thể nhẹ thường hay bị nhầm lẫn với những bệnh gây sốt thông thường như cảm cúm, viêm họng, dị ứng. Bệnh sốt xuất huyết triệu chứng như thế nào sẽ tùy thuộc vào thể trạng của từng trẻ. Những triệu chứng phổ biến nhất phải kể đến như sốt cao kèm đau nhức mắt, đau đầu, đau xương khớp, buồn nôn…

Trẻ em bị sốt xuất huyết thường có các triệu chứng kéo dài trong 7 ngày. Bệnh sốt xuất huyết nổi mẩn đỏ đa số sẽ xuất hiện sau khi cắt sốt. Nếu trẻ bị sốt xuất huyết được chăm sóc đúng cách đa số sẽ tự khỏi bệnh sau một tuần kể từ thời điểm sốt.

Triệu chứng xuất huyết thể nặng

Hình ảnh bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em thể nặng thường thấy sẽ bao gồm cả các triệu chứng bệnh xuất huyết thể nhẹ đi kèm với những dấu hiệu sau:

• Các chấm xuất huyết ngoài da.
• Chảy máu chân răng hay chảy máu mũi.
• Đi ngoài ra máu, nôn ói ra máu.
• Trẻ nôn nhiều, tay chân lạnh, đau bụng.
• Người mệt mỏi li bì, chân tay đau nhức khó chịu.

Khi bệnh sốt xuất huyết dấu hiệu trở nặng, trẻ cần được cấp cứu kịp thời tránh việc điều trị tại nhà dẫn đến các biến chứng nguy hiểm về sức khỏe.

Các giai đoạn sốt xuất huyết

Ngoài tìm hiểu bệnh sốt xuất huyết có triệu chứng gì, nắm rõ các các giai đoạn bệnh sốt xuất huyết là điều nên làm giúp cha mẹ chủ động hơn trong việc điều trị và chăm sóc trẻ. Cụ thể, bệnh sốt xuất trẻ em được chia làm ba giai đoạn như sau:

Giai đoạn sốt

Sau khi nhiễm virus Dengue, trẻ sẽ ủ bệnh khoảng 4 – 7 ngày và có trường hợp ủ bệnh đến 14 ngày mới xuất hiện triệu chứng sốt. Ở giai đoạn sốt ban đầu, trẻ sẽ sốt cao liên tục khoảng 39 – 41 độ.

Đa số trẻ nhiễm sốt xuất huyết uống thuốc hạ sốt không hạ sốt hoặc hạ rất ít. Ngoài triệu chứng sốt, trẻ còn có thêm những dấu hiệu khác như mệt mỏi, họng đau, tiêu chảy, nhức mắt và da xung huyết.

Sau khi sốt khoảng 7 ngày, trẻ thường sẽ xuất hiện các triệu chứng xuất huyết nhẹ dưới da hay chảy máu mũi, chảy máu chân răng. Bệnh sốt xuất huyết nổi ban ngứa do các nốt ban xuất hiện lan từ mặt đến tứ chi gây cảm giác ngứa ngáy, khó chịu.

Giai đoạn nguy hiểm

Giai đoạn nguy hiểm của bệnh sốt xuất huyết trẻ em thường đến từ ngày 3 – 7 tính từ thời điểm sốt đầu tiên. Cha mẹ khi nhận biết bệnh sốt xuất hiện thường coi nhẹ khi thấy trẻ bắt đầu giảm sốt và tỉnh táo trở lại.

Tuy nhiên, giai đoạn này trẻ vẫn chưa khỏi hoàn toàn mà sẽ chuyển sang tình trạng bệnh sốt xuất huyết giảm tiểu cầu. Một số trường hợp trẻ bị nhiễm trùng thứ phát dẫn đến hạ tiểu cầu, cô đặc máu. Các biểu hiện xuất huyết ở trẻ có thể có hoặc không tùy từng trường hợp.

Bệnh sốt xuất huyết tiểu cầu giảm nguy hiểm có thể sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như sau:

• Tràn dịch màng bụng triệu chứng nhận thấy là bụng trẻ chướng to, khó tiêu.
• Tràn dịch phổi nhận thấy qua các biểu hiện như căng tức ngực, đau ngực và khó thở.
• Thoát huyết tương do tình trạng tăng tính thẩm thấu thành mạch.
• Đau tức vùng thượng vị, dưới sườn do gan đang phình to.
• Xuất huyết dưới da, xuất huyết đường tiêu hoá, phổi não…
• Viêm gan nặng, viêm não, viêm cơ tim…

Những biến chứng nặng có thể xảy ra với những trẻ bị sốt xuất huyết có sức đề kháng yếu và không được chăm sóc đúng cách. Khi trẻ xuất hiện những triệu chứng nguy hiểm, cha mẹ nên đưa trẻ đến ngay bệnh viện chuyên khoa để được thăm khám và cứu chữa kịp thời.

Giai đoạn hồi phục

Sau giai đoạn nguy hiểm, trẻ bị sốt xuất huyết sẽ hết sốt và dần hồi phục sức khỏe. Huyết áp của trẻ bắt đầu ổn định đồng thời trẻ tiểu nhiều hơn và có cảm giác thèm ăn trở lại. Cha mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để tái khám nhằm chắc chắn các chỉ số xét nghiệm đã trở lại bình thường.

Ở giai đoạn hồi phục, cha mẹ cần chú ý chăm sóc sức khỏe cho trẻ cẩn thận vì sau ốm sức đề kháng của trẻ sẽ bị sụt giảm đáng kể. Trẻ cần được bổ sung chất dinh dưỡng đầy đủ qua các bữa ăn thường ngày, vận động và nghỉ ngơi đúng cách để nhanh chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân sốt xuất huyết

Nguyên nhân dẫn đến bệnh sốt xuất huyết là do virus Dengue có trong muỗi lây lan qua con người. Loại virus này hiện nay có 4 chủng huyết thanh và khi mắc một chủng huyết thanh thì sau đó vẫn có thể bị mắc sốt xuất huyết do chủng huyết thanh khác.

Nguyên nhân bệnh sốt xuất huyết chủ yếu do muỗi cái thuộc chi Aedes gây ra. Dân gian gọi loại muỗi này là muỗi vằn có nguồn gốc từ Châu Phi và lây lan qua những nơi khác theo đường tàu thuyền, máy bay. Hiện nay,  giống muỗi cái Aedes aegypti formosus sống nhiều ở các khu đô thị và giống muỗi Aedes albopictus lại sống chủ yếu ở vùng nông thôn.

Nguyên nhân bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em là do virus xuất huyết có trong muỗi đốt trẻ dẫn đến nước bọt của chúng đi vào máu gây bệnh sốt xuất huyết. Nếu trẻ mắc bệnh sốt xuất huyết do muỗi Aedes aegypti đang mang virus Dengue sẽ ủ bệnh thời gian lên tới 8 – 11 ngày. Quá trình lây lan virus ở muỗi qua người và từ người bệnh qua muỗi trở thành một vòng tuần hoàn khép kín dẫn đến bệnh lý này lâu lan nhanh chóng trong cộng đồng.

Biến chứng bệnh sốt xuất huyết

Bệnh sốt xuất huyết ở trẻ thể nặng nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách sẽ gây ra nhiều biến chứng, thậm chí tử vong. Những biến chứng có thể gây ra do sốt xuất huyết như sau:

• Trẻ bị sốc do thoát huyết tương, mất máu kéo dài dẫn đến phù não hay những biến chứng về thần kinh.
• Viêm đường hô hấp, phù phổi, viêm phổi do tình trạng thoát huyết tương lâu ngày dẫn đến tràn huyết tương vào đường hô hấp.
• Xuất huyết não do thoát huyết tương và mất máu gây ra tình trạng huyết áp tụt đột ngột.
• Giảm thị lực, mù mắt do xuất huyết võng mạc.
• Suy tim, suy thận do xuất huyết khiến tình trạng máu chảy không kiểm soát và tim và thận phải làm việc quá sức đề bài tiết huyết tương.

Khi nào cần gặp bác sĩ khi bị sốt xuất huyết

Bệnh sốt xuất huyết trẻ em là bệnh lý truyền nhiễm khá nguy hiểm. Tuy rằng ở thể nhẹ bệnh lý này có thể chăm sóc và điều trị tại nhà nhưng các bậc cha mẹ vẫn không nên chủ quan. Khi trẻ có những biểu hiện dưới dưới đây, cách tốt nhất là cha mẹ nên cho trẻ nhập viện ngay để được điều trị kịp thời, tránh các biến chứng ảnh hưởng đến tính mạng.

• Không ăn uống được và nôn ói khó kiểm soát.
• Đau bụng, tiêu chảy, tiểu ít.
• Sốt cao, tay chân lạnh, ẩm ướt.
• Cơ thể khó chịu, tay chân đau nhức, mệt mỏi.
• Người bứt rứt, ngủ li bì khó đánh thức.
• Chảy máu mũi, chảy máu chân răng, nôn ói ra máu, phân có lẫn máu.
• Trẻ nhỏ sốt cao liên tục quá hai ngày.
• Trẻ trên 6 – 7  tiếng chưa đi tiểu tiện.

Cách điều trị sốt xuất huyết

Tuỳ theo triệu chứng bệnh mà cần có cách chữa bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em khác nhau. Một số trẻ bị nhiễm virus sốt xuất huyết ủ bệnh 3 – 7 ngày và trong thời gian phát bệnh vẫn khoẻ mạnh và không có những triệu chứng nguy hiểm. Trong trường hợp này, trẻ có thể được điều trị bệnh sốt xuất huyết tại nhà theo chỉ định của bác sĩ.

Với bệnh sốt xuất huyết thể nặng, trẻ nên được nhập viện để điều trị và theo dõi sức khoẻ, tránh những biến chứng có thể xảy ra. Hiện nay, sốt xuất huyết là bệnh lý chưa có thuốc đặc trị mà chỉ điều trị theo triệu chứng.

Khi trẻ có dấu hiệu sốt cao không hạ hay những dấu hiệu nguy hiểm khác, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám tại các địa chỉ phòng khám, bệnh viện uy tín để chẩn đoán mức độ bệnh. Nếu bệnh thể nhẹ trẻ sẽ được chỉ định điều trị tại nhà và đa số tự khỏi sau khoảng 7 – 10 ngày.

Trẻ bị sốt xuất huyết cần được theo dõi và chăm sóc kỹ lưỡng. Trẻ có thể sốt cao bất chợt nếu không phát hiện kịp thời dễ dẫn đến tình trạng co giật rất nguy hiểm. Vì vậy, các gia đình có trẻ nhỏ nên chuẩn bị sẵn ít nhất một chiếc nhiệt kế chất lượng để dùng theo dõi nhiệt độ khi trẻ ốm.

Nhiệt kế hồng ngoại đa năng là một trong những thiết bị cần thiết chăm sóc sức khỏe cho mọi gia đình. Đây là dòng nhiệt kế thông minh được các mẹ bỉm sữa ưa chuộng vì kiểu dáng nhỏ gọn, sử dụng đơn giản, nhanh chóng và cho kết quả chính xác.

Dòng nhiệt kế hồng ngoại đa năng Moaz BeBe MB – 017 là loại nhiệt kế có thể sử dụng với nhiều mục đích khác nhau. Ngoài kiểm tra nhiệt độ cơ thể của trẻ, mẹ còn có thể ứng dụng để đo nhiệt độ sữa, nhiệt độ phòng hay nhiệt độ nước tắm rất tiện lợi.

Khi trẻ bị sốt xuất huyết, cha mẹ cần chuẩn bị sẵn nhiệt kế hồng ngoại đa năng Moaz BeBe MB – 017 và kiểm tra nhiệt độ cho bé thường xuyên. Nếu trẻ sốt, hãy cho trẻ uống hạ sốt theo đúng liều lượng chỉ định của bác sĩ. Đa số cơn sốt xuất huyết sẽ không hạ nhiều khi trẻ uống thuốc hạ sốt nhưng sẽ giúp trẻ giảm đau, hạ nhiệt tương đối khiến trẻ dễ chịu hơn.

Cách phòng ngừa sốt xuất huyết

Bệnh sốt xuất huyết ở trẻ nhỏ xảy ra thường xuyên và có tính lây lan nhanh trong cộng đồng. Để giảm thiểu tình trạng trẻ mắc bệnh lý này, các bậc cha mẹ cần biết cách phòng ngừa sốt xuất huyết như sau:

Giữ môi trường sạch sẽ

Ao tù, nước đọng, môi trường bụi bụi ô nhiễm chính là không gian lý tưởng cho muỗi sinh sôi, nảy nở. Vì vậy, để phòng tránh bệnh sốt xuất huyết cha mẹ cần chú ý luôn giữ môi trường xung quanh trẻ được sạch sẽ, tránh sự ẩm thấp tạo nơi trú ẩn cho muỗi.

Bảo vệ trẻ tránh muỗi đốt

Cách tốt nhất để phòng chống bệnh sốt xuất huyết ở trẻ là giúp con tránh bị muỗi đốt. Một số cách phòng tránh muỗi đốt cha mẹ có thể tham khảo như:

• Cho trẻ mặc quần áo dài tay hạn chế muỗi đốt.
• Ngủ trong màn ngay cả ban ngày.
• Sử dụng các loại bình xịt muỗi an toàn, vợt điện muỗi, máy diệt muỗi…
• Dùng điều hoà nhiệt độ, máy hút ẩm, tạo ẩm sao cho tạo môi trường hạn chế thu hút muỗi.

Ngoài ra, cha mẹ nên nhắc nhở trẻ không được chơi ở những nơi ẩm thấp, nhiều cây cối rậm rạp để tránh tình trạng bị muỗi đốt.

Nâng cao sức đề kháng tự nhiên cho trẻ

Nếu trẻ có sức đề kháng tốt, bệnh sốt xuất huyết thường sẽ không gây các biến chứng nguy hiểm. Khi virus sốt xuất huyết xâm nhập vào cơ thể, trẻ có thể tự tạo ra những kháng thể để chiến đấu với chúng giúp bệnh nhanh khỏi hơn đồng thời cơ thể nhanh hồi phục sau ốm.

Vệ sinh thân thể sạch sẽ

Ngoài các vấn đề trên, để giảm thiểu tình trạng sốt xuất huyết ở trẻ cha mẹ nên chú ý hướng dẫn trẻ đeo khẩu trang khi ra ngoài và rửa tay sát khuẩn khi cần. Giữ vệ sinh thân thể sạch sẽ đồng thời hạn chế tiếp xúc trực tiếp với các nguồn bệnh sẽ giúp trẻ tránh mắc phải bệnh lý sốt xuất huyết gây ảnh hưởng đến sức khoẻ.

Bài viết trên là những chia sẻ đầy đủ và chi tiết nhất về bệnh sốt xuất huyết trẻ em. Hy vọng đây sẽ là các kiến thức hữu ích giúp cha mẹ chủ động hơn trong quá trình chăm sóc sức khỏe cho bé yêu, đặc biệt là trong những ngày thời tiết chuyển mùa.